درباره چگونگي اداره جامعه سياسي نظريه هاي متعددي توسط انديشمندان سياسي مطرح شده است. در اين بين، نظريه ولايت فقيه به دليل بديع بودن آن در نسبت با ديگر نظريه هاي سياسي و همچنين به دليل عينيت يافتن آن در چارچوب جمهوري اسلامي ايران، اهميت ويژه اي پيدا کرده و پژوهش هاي متعددي براي تبيين زواياي مختلف اين نظريه ارائه شده است.

با اين حال، تحقيق در اين عرصه و واکاوي ابعاد مختلف اين نظريه ضرورتي غيرقابل انکار است.در پي درک اين ضرورت، پژوهشپيش رو به تحليل ظرفيت تئوريک نظريه ولايت فقيه در باب کارآمدي سياسي مي-پردازد، با اين هدف که اولا ظرفيت هاي اين نظريه را براي کارآمدي سياسي تبيين نمايد. ثانيا امتيازهاي اين نظريه را در مقايسه با ديگر نظريه ها نشان دهد و ضمن پاسخ به سئوال از کارآمدي و شبهاتي که در اين زمينه مطرح است، جامعيت و اتقان آن را روشن تر نمايد.وجود ظرفيت هاي قابل توجه در يک نظريه نه تنها کارآمدي خود نظريه را نشان مي دهد، بلکه نويدبخش کارآمدي حکومت مبتني بر چنين نظريه اي نيزمي باشد.

در فرايند اين پژوهش، کارکردهايي که نشانگر کارآمدي سياسي است، براي ظرفيت سنجي نظريه ولايت فقيه به کار گرفته مي شود. اين کارکردها عبارتند از: استبدادستيزي، تحقق مردم سالاري ديني، تبلور وحدت در عين کثرت، تأمين مصلحت عمومي و تحقق مشارکت سياسي فعال. حال اگر در حکومت مبتني برنظريه ولايت فقيه، اين ظرفيت ها مورد تأمل و پي گيري قرار گيرد، تحقق کارآمدي سياسي در جامعه دور از دسترس نخواهد بود.

بررسي تجربه جمهوري اسلامي ايران در سال هاي پس از انقلاب نشان مي دهد که بخش اعظمي از اين کارکردها محقق شده است.در بررسي ظرفيت نظريه هاي سياسي، اگر چه مي توان از روش هاي متعددي بهره جست اما تلاش ما بر اين بوده است تا پس از توصيفي دقيق از کارکردهاي نظريه ولايت فقيه، به تحليل ظرفيت هاي آن در حوزه کارآمدي سياسي مبادرت ورزيم.