جمعه: 10 فروردين 1403

شما اینجا هستید

نشست علمی « اربعین و سبک زندگی اسلامی » برگزار شد

    به همت گروه جامعه‏‏ شناسی مؤسسه امام خمینی(ره) برگزار  شود.

    به گزارش روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمنیی(ره)، نشست علمی « اربعین و سبک زندگی اسلامی » با سخنرانی جناب آقای دکتر حسین شرف الدین و نقد و بررسی حجت الاسلام و المسلمین دکتر غلامرضا پرهیزکار، روز پنج شنبه 95/8/13 از ساعت 10 صبح در سالن اندیشه مؤسسه امام خمینی(ره) برگزار گردید.

    دکتر سید حسین شرف الدین عضو هیأت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) با اشاره به این که مناسک اربعین چندضلعی و چند بعدی است گفت: باید اربعین از منظرهای مختلف دیده و بررسی شود.

    وی در ادامه افزود:  منظر هنری، ادبی، رسانه‏ای، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بین فرهنگی، ایدئولوژیک و مسائل فراوان دیگر در اربعین دیده می‏شود که بسیاری از روانشناسان، ادبا و هنرمندان ما و رسانه های ما هنوز به اربعین ورود نکرده‏اند.

    دکتر شرف الدین اظهار داشت: مناسک اربعین کم کم نهادینه می‏شود و سیالی و پویایی در آن وجود دارد و فعلا زمان چندانی از آن نگذشته است و نیازها و ملزومات آن به خوبی تفهیم نشده است بنابراین باید امکانات پیرامونی شکل بگیرد و تجربه ها ثبت و ضبط شود و مورد مطالعه قرار بگیرد و ظرفیت‏ های بالقوه آن شناسایی گردد.

    وی خاطر نشان کرد: فرصت تاریخی به وجود آمده است که خداوند شیعیان را به سوی اربعین هدایت کرده است و می بینیم آگاهانه برنامه‏ریزی هایی شده است مثلاً در عراق یک نفر 12 ماه کار می کند و دو ماه آن را به مصرف خانواده می رساند و 10 ماه از درآمد را برای ایام اربعین و اطعام زائران اختصاص می دهد.

    وی تصریح کرد: در سیلی که ظاهراً در یکی از ایالت های آمریکا به وجود آمده بود قادر به اطعام پانصد هزار نفر نبودند در حالی که می بینم در اربعین حسینی میلیون ها غذای گرم و با کیفیت به دفعات به زائران داده می شود.

    دکتر شرف الدین گفت: برخی از شخصیت ها پاهای خسته زائران را ماساژ می دهند و این جلوه های رفتاری در هیچ جای دیگر دنیا وجود ندارد و ما باید اربعین را به محیط های علمی و رسانه های جهان معرفی کنیم و البته هر اندازه هم رسانه های جهان شیطنت کنند باز هم جلوه های اربعین حسینی به جهان معرفی خواهد شد و نمی توانند جلوه آن را بگیرند.

    شرف الدین خاطرنشان کرد: اربعین یک چیزی است که باید به طور مملوس آن را تجربه کرد و باید مطالعات کارگاهی و آموزشی به آن اختصاص داد و نشست های علمی برای آن طراحی و اندیشه هایی تولید شود زیرا ارزش این بحث از همه بحث های دیگر بالاتر است و موضوع روز است و باید در مورد آن نظریه پردازی شود و بی توجهی نشود که بی توجهی به آن، کفران نعمت است.

    واکاوی راه پیمایی و گردهمایی اربعین

    زیارت حرم حسینی(ع) در روز اربعین به صورت جمعی و کاروانی سنتی دیرپا در میان شیعیان بویژه شیعیان عراق ومناطق همجواراست. به استثنای برخی مقاطع تاریخی که دشمنان اهل بیت(ع) شیعیان را از این فیض عظیم محروممی کرده اند، تقریبا در همه ادوارتاریخی، شیعیان بسته به شرایط، کم و بیش به رعایت این سنت حسنه اهتمامورزیده اند. سلطه استبدادی بعثیان بر عراق به پشتوانه کینه و عداوت متراکم دیرین آنها با شیعه و فرهنگ شیعیموجب شد تا این سنت قدسی ازحالت تجمعی و کاروانی در قالب هیات و دسته جات مذهبی به آیینی فردی وخانوادگی آنهم عاری از شور انقلابی و روح حماسی تبدیل شود. درمقاطعی نیزحتی ادای این میزان با مشکلات وموانعی مواجه بوده است. از سال ۲۸۳۱ شمسی/ ۱۰۰۸ میلادی به این طرف دست نامرئی خداوند، شیعیان عراق وعاشقان اهل بیت(ع) را به احیای مجدد و اقامه این سنت الهی در قالب مجموعه ایی از راه پیمایی های خرد ازمبادی مناطق و شهرهای مختلف به سمت کربلای معلی و در نهایت راه پیمایی عظیم و بی بدیل نجف به کربلاهدایت فرمود. مشارکت توده ای عاشقان از مناطق مختلف عراق و سایرکشورهای منطقه، شور زاید الوصف، غیرمنتظره بودن این رویداد با گستره فزاینده آن، ظهور نو به نو خلاقیت های توده ای در هر چه با شکوه برگزار کردنآن، ترتب کارکردها و آثار در خور توجه، میزبانی بی نظیر و مخلصانه مردم عراق از زائران و... توجه جهانیان را بهخود جلب کرد ونوستالژی تاریخی شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع) برای حضور جمعی در کربلای حسینی (ع)رامجددا شعله ور ساخت.

    فوران عشق درونی و ترکیدن بغض فرومانده در گلوی شیعیان بویژه شیعیان زجر کشیدهعراق، رستاخیز عظیمی را رقم زد که از آن به عنوان بزرگترین تجمع مذهبی تاریخ بشر یاد می شود. مشارکتفزاینده و پیش بینی ناپذیر عاشقان و شیفتگان از مذاهب وفرق مختلف اسلامی و غیر اسلامی در کنار شیعیان، اینرویداد را به یکی از بزرگترین و استثنایی ترین تجمعات مذهبی که در آن مومنان و معتقدان به کیش های مختلفبرغم ادعای حقانیت انحصاری و تلاش در برجسته سازی تمایز خود با اغیار را در یک مجمع عمومی درکنار همتجمع داده؛ تبدیل کرده است. مغناطیس عشق و جذبه حسینی، همه تفرق ها و چند گانگی ها را مغلوب ساخته وبالاتر به اتحاد و یکپارچگی تبدیل کرده است. این واقعه اینک به دلیل ویژگی های انحصاری اش درکانون توجهعالمان و اندیشمندان حوزه های مختلف علوم اجتماعی، علمای ادیان، ارباب سیاست، کارشناسان و تحلیل گرانمسایل سیاسی اجتماعی، خبرگزاریها و رسانه های جمعی قرار داده است. این رویداد عظیم، به دلیل کثرت و تنوعابعاد و لایه ها و فقدان مشابهت، طیفی از دیدگاهها و مواضع جوراجور را در مقام رمزگشایی و تحلیل و تفسیرخود، برانگیخته است.

    طبق گزارشات منتشره در اربعین سال گذشته ( ۲۸۳۸ شمسی/ ۲۳۸۱ قمری) جمعیتی متجاوز از ۱۰ میلیون نفر از ۱۰کشور مختلف با ترکیبی از مذاهب مختلف البته با محوریت و اکثریت شیعیان در این مراسم شرکت کرده و فاصلهچند ده کیلومتری نجف تا کربلا یا سایر مجاری ورودی عراق به سمت کربلا را به صورت پیاده و قلوبی مالامال ازعشق و شور حسینی طی کردند.وقوع چنین تجمعی بی بدیل به صورت خودجوش و عاری از تبلیغات و تحریکات معمول، با انگیزه های قدسی ودر قالب صفوفی فشرده با جلوه های بی نظیری از عشق، ایثار، صمیمیت و معنویت وصف ناپذیر شرکت کنندگاندر یک کشور بحران زده و تحت نفوذ گروههای تروریستی شیعه ستیز، از بنیادهای اعجاز گون و ماورایی آن حکایت دارد.

    دست تدبیر خداوند، دلهای شیعیان را به مشارکت فعال در مراسمی هدایت فرمود که به دلیل مختصات ویژه نقشبسیار تعیین کننده ای در برجسته سازی هویت و تحکیم و تثبیت موقعیت آنان در شرایط کنونی دارد. فشارهایسهمگین دشمنان در طول تاریخ اسلام بویژه در چند دهه اخیر، شیعیان ساکن در کشورهای مختلف اسلامی از جملهمنطقه خلیج فارس، را به نوعی بحران هویت وذوب شدن قهری و تدریجی در جماعت توده، تهدید می کرد. انقلاباسلامی ایران با تلالو جهانی اش، بنیادی ترین نقش را در احیا و تقویت هویت شیعی، بازگرداندن اصالت ها وآرمانها و تحکیم موقعیت جهانی آن داشت. دلبستگی عمیق و مشتاقانه شیعیان جهان به بنیان گذار عظیم الشانانقلاب اسلامی، آرمانهای مقدس انقلاب وحمایت شورمندانه آنها از این رویداد تاریخی غیر منتظره، بهانه ای برایاعمال فشارهای هر چه بیشتر علیه ایشان را فراهم ساخت. بسیج توده ای و رزمایش شیعه در قالب یک تجمعمذهبی، قدرت نرم و ایدئولوژیک شیعه را در مقابل قدرت سخت و برهنه دشمنان بویژه گروههای تکفیری بهرویارویی و مصاف کشانید. این دو جریان اگر چه هر یک مدعی اسلام ناب بوده و مذهب خود را نماینده تام تمامآن می انگارند اما پاک روشن است که اسلام موجود در یک جبهه مظهررافت، رحمت، عطوفت و منطق و اسلاممورد ادعا در جبهه مقابل مظهر خشم، غضب، عداوت و عقوبت است.

     

    راه پیمایی اربعین به مثابه یک آیین

    از منظرجامعه شناختی و مردم شناختی، راه پیمایی یا گردهمایی اربعین با مختصات ویژه و متمایز کننده آن، یکآیین/مراسم/شعار (مفرد شعائر) مذهبی تمام عیار و دارای جایگاه بسیار برجسته در میان مومنان شمرده می شود؛آیینی که در صورت عدم مانع تقریبا همه شیعیان و محبان اهل بیت(ع) برغم فاصله، مایل به حضورفیزیکی و شرکتمستقیم در آنند و در صورت عدم توفیق، به صورت ذهنی، احساسی و روانی، در آن و در کنار شرکت کنندگان،حضور می یابند. به بیان دیگر، راه پیمایی اربعین بالقوه و در شکل آرمانی، کانون تلاقی همه راه پیمایی هایی استکه عزاداران حسینی در روز های تاسوعا و عاشورا در مقیاس محلی و منطقه ای صورت می دهند. وحدت مکانیاین تجمع و وجود مشابهت های زیاد میان شرکت کنندگان، در برجسته سازی عظمت آن نقش محوری دارد.در مقام تعریف، آیین مذهبی، شیوه ای از انجام امور، گونه ای از کنش جمعی و اجتماعی ، شکلی از ارتباطات،زنجیره ای نظام مند از فعالیت ها، فرایندها وحوادث غیر معمول و غیر روزمره؛ با مجموعه ای از نمادها، نشانه ها،اداها وژست ها، احساسات ومعانی مشخص؛ و منظومه ای ازانگیزه ها، توجیهات، رفتارها، تعاملات و نقش های بههم پیوسته است.

    در آمیختگی این مجموعه به شکل گیری یک سازمان یا مجموعه ای از سازمانهای اجتماعی در هم تنیده منجر میشود. رفتارهای آیینی دارای منشاء وخاستگاه دینی، بسته به جایگاه سوژه های کانونی آنها در نظام اعتقادی و ارزشیمومنان، به هاله هایی از تقدس وتلالو قدسی درآمیخته اند و این خود در تعیین میزان اقتدارمعنوی، ضریب نفوذ ورسوخ آنها در روح و جان مومنان و میزان التزام عملی به رعایت آنها نقش تعیین کننده دارد. رفتارهای آیینی دارایمعانی چند لایه و چند وجهی شناختی، عاطفی، ابلاغی، ارتباطی و ایدئولوژیک هستند که معمولا رمزگشایی از آنهابدون داشتن آگاهیهای عمیق تاریخی، مردم شناختی و روان شناختی اجتماعی ممکن نیست. در ذهنیت عمومی تودهها معمولا برخی از این معانی، به دلایلی رجحان یافته و بدان ارجاع می شود. آیین ها هم ارجاعی نمادین به گذشتهدارند و هم ارجاعی به آینده؛ هم به مدلولهای ثابت و هم به معانی متغیر رهنمون می شوند.

    مولفه های موجود دریک رفتار آیین بخشی واقعی و برخی نمادین اند. یکی از وجوه تمایز رفتار آیینی ازسایر انواع کنش اجتماعی،درکیفیت های شکلی)از جمله آرایه های زیباشناختی( آنها نهفته است. کیفیت)چارچوب یا نظام تنظیمات( متفاوتکنش ها نیز تابع تفاوت انگیزه ها ، معانی، اهداف و الگوهای هنجاری است. کیفیت شکلی آیین های تاریخی)برغمثبات نسبی سوژه، مرجع و داستان و انگیزه های برگزاری( نیز در گذر زمان و توالی نسل ها و تحت تاثیر عواملی،هر چند به صورت بطی دستخوش تغییر شده و در این فرایند تغییر گاه سیر استعلایی و استکمالی داشته و گاه به انحطاط و ابتذال کشیده می شود. ویژگی دیگر اینکه آیین همواره برای کسی و در راستای نکوداشت واقعه، باور،ارزش و آرمان خاصی صورت می پذیرد. ویژگی دیگر رفتار آیینی این است که همه موالیان به نوعی در آن بازیگرند)نه اینکه جمعی بازیگرو جمعی تماشاگرند(

    شکل گیری یک آیین، درحقیقت بر پاکردن نوعی زندگی موقت)هر چند جدی نه سرگرمی وسبکسری( در دلزندگی عینی وواقعی مستمراست؛ تعطیلی موقت چرخه عادی زندگی، خرق روند روزمرگی) البته نه به معنای ایجادبی نظمی و اختلال( و ایجاد وقفه در زنجیره امور جاری و عملی زندگی است. آیین ها به دلیل جایگاه ویژهدرناخودآگاه موالیان ودواعی تجویزی و راهبری، جاذبه لازم برای تکرار شوندگی دارند. تکرار پذیری آنها تابع درجهاهمیت و اعتبار، بقای انگیزه ها و اهداف، وجود مجموعه ای از تمهیدات مادی و غیرمادی و تدابیرفردی و اجتماعیاست. شرکت در آیین به اقتضای نوعی عقلانیت ارزشی )نه عقلانیت ابزاری و فنی(صورت می پذیرد. رفتارآیینیتجلی و تجسم عینی و عملی اندیشه، ایمان، باور و دلبستگی به یک حقیقت است. به بیان دیگر، آیین نیز همچونسایر عبادات چیزی است که در آن عقیده و عمل و ذهنیت و مادیت به هم آمیخته و اتحاد می یابند. بخشی ازمقاصد مورد نظر از اقامه آیین ها ابزاری و بخشی ذاتی است. شرکت در آیین امری اختیاری وداوطلبانه و از دیدعاملان نوعی فضیلت انسانی قلمداد می شود. میزان اشتیاق افراد به شرکت تابع درجه اعتقاد، درک ضرورت واهمیت و ضریب نفوذ باور مربوط در حافظه جمعی است. جامعه پذیری، تبلیغات، توقع دریافت نتیجه وپاداش)عمدتا روحی ومعنوی(، لذت بخشی وارضاء کنندگی، داشتن کارکرد فردی و اجتماعی، جایگاه واعتبارفرهنگی مذهبی، تعددو کثرت موالیان، فشار هنجاری و روانی، امکانات و تمهیدات و فقدان موانع انگیزشی،ابزاری و محیطی از جمله عوامل بسیار مهم در اقامه آیین ها و رونق یابی اجتماعی آنها است. شرکت در آیین هاخود یکی از عوامل مهم جامعه پذیری و تربیت فرهنگی مذهبی است و اقامه جمعی و توده ای آنها نقش منحصربفردی در تثبیت بنیانهای فرهنگ مذهبی (که آن را نمایندگی می کنند) دارند.

    اهداف وانگیزه های راه پیمایی

    بی شک، شرکت گستره شیعیان و محبان اهل بیت(ع) در این راه پیمایی و تجمع عظیم از مبادی انگیزشی خاصیناشی شده و اهدافی را تعقیب می کند؛ اگر چه از دید برخی مردم شناسان، نفس شرکت در یک مناسبت آیینی خود

    هدف است. مجموعه عوامل انگیزشی و غایی در این خصوص را می توان در بیانی توصیفی در موارد ذیل خلاصهنمود:

    - استمرار سیره مستمره شیعیان در اجابت دعوت ائمه معصومان(ع) برای بزرگداشت واقعه عاشورا در هرصورت ممکن؛

    - ترسیم عینی یکی از ویژگی های توصیفی شیعه (یاعمل به مضمون روایتی که زیارت اربعین را از جمله

    ویژگی های پنج گانه شیعه برشمرده است)؛

    - نمایش جلوه ای عینی ازابراز ارادت مخلصانه و ترسیمی نمادین از تولی و تبری عاشقانه (ابراز عشق ومحبت بی شائبه به خاندان رسالت بویژه امام حسین(ع)و خاندان واصحاب باوفای آن حضرت ومتقابلا نفرت

    و انزجار از دشمنان آنها)؛

    - امید کسب ثواب و پاداش معنوی بسیار درخور توجه(که در برخی روایات به هزار حج و هزارعمره مقبول وبخشش همه گناهان بشارت داده است(.

    نتایج وکارکردها

    فواید، نتایج و آثار عمده این رستاخیز عظیم را می توان در امور ذیل خلاصه نمود:نمایش طیفی ازمشترکات اعتقادی فرهنگی(باورها، ارزش ها، آرمانها، نمادها) در قالبی همگن، یکپارچه ومنسجم در فراسوی انواع تمایزات و تفاوت ها؛

    - تحقق و عینیت یابی یک سرمایه اجتماعی عظیم و فزاینده و یک قدرت فرهنگی اجتماعی دارای اثرات نرمافزاری منحصر بفرد؛

    - تجدید هویت، خودیابی و خود شکوفایی شیعیان و درک موقعیت، موجودیت و انبوه سرمایه های معنوی؛

    - تحکیم روح اخوت، محبت، صمیمیت و عشق مومنانه میان شیعیان و محبان اهل بیت(ع)با یکدیگر بویژه باشیعیان عراق به پاس خدمات انسانی در خور تحسین آنها؛

    - زمینه سازی برای شکل گیری وحدتی حداکثری میان همه مسلمانان و بلکه پیروان همه مذاهب در سایهایمان به مشترکات مذهبی؛

    - تجربه زیستن در یک فضای قدسی عاری ازقیود و تمایزات صنفی، طبقه ای، نژادی، سنی، تحصیلی، قومی،زبانی، ملی، و حتی مذهبی (چه علاوه بر شیعیان سایر مسلمانان و حتی غیر مسلمانان نیز در آن شرکت می

    جویند)؛

    - ایجاد زمینه برای بازخوانی مکررتاریخ عاشورا و شناخت قهرمانان آن بویژه توسط غیر شیعیان؛

    - بازآفرینی مراسم و راه پیماییهای شورانگیز تاسوعا و عاشورا در مقیاس بین المللی؛

    - بازآفرینی کنگره عظیم حج ابراهیمی در مقیاسی کما و کیفا متفاوت با محوریت گفتمان شیعی؛

    - خلق نوعی جهان اجتماعی با محوریت مذهب و رفتار وعاطفه دینی در دل جهان روزمره و سکولار؛

    - نمایشی عینی از حضور پر رنگ نوعی فراروایت (= مذهب) در عصری که بناست عصرافول آنها باشد؛

    - الگو دهی به سایر ادیان، مذاهب و فرق برای بهره گیری از ظرفیت های درونی جهت اعلام موجودیت ونقش آفرینی تاریخی اجتماعی؛

    - عبور از مرزهای دولت ملت و سلطه هژمونیک ملیت گرایی و میل به ایجاد جهانی گشوده تر و متنوع تر؛

    - غلیان و سیلان نوعی عاطفه مذهبی عمیق و اصیل و جریان آن در مجرای یک رفتار جمعی شبه مدنی؛

    - ترسیمی گویا از رشد معنوی و بلوغ فکری شیعه در شرایط بحرانی موجود؛

    از منظر عرفانی، نوعی سلوک معنوی از خود به سوی خدا و ربوده شدن در قطب جاذبه های امام معصوم(ع)است؛

    - تقویت و تشدید حسی آخرالزمانی از پایان تاریخ و نقش مومنان در ایجاد آن؛

    - از منظر سیاسی، ترسیم نوعی بیعت عملی و تجدید شونده با ارزشها و آرمانهای عاشورائیان و میراث دارعظیم الشان آنها حضرت بقیه الله الاعظم است؛

    - ترسیم الگویی جدید از همبستگی، همزیستی و یکسان سازی فرهنگی با محوریت تعالیم شیعی؛

    - رژه و رزمایشی استراتژیک از توانمندی واقتدارعظیم توده ای برای مبارزه با دشمنان و معاندان اسلام و تشیعبویژه گروههای تکفیری؛

    - خنثی سازی بخشی ازتوطئه های فرهنگی دشمنان تحت عنوان اسلام هراسی یا شیعه هراسی؛

    - ایفای نقش درتغییرمواضع سیاسی برخی کشورهای غربی در تعامل و برخورد با کشورهای اسلامی و شیعی؛

    - تاثیر گذار در ایجاد و تقویت پیوند میان کشورها و دولت های دارای جماعات شیعی؛

    - ایفای نقش میانجی در ایجاد ارتباطات میان فرهنگی میان شرکت کنندگان از کشورهای مختلف؛

    - امکان یابی شیعیان کشورهای مختلف برای تشریع اوضاع سیاسی اجتماعی خود برای سایرین؛

    - جلب توجه جهانیان به موجودیت تاریخی اجتماعی شیعه و ظرفیت های ایدئولوژیک آن)و نیز ایجاد یکمزیت رقابتی برای شیعه در مقایسه با سایر گروههای اسلامی(؛

    - ترمیم برخی شکاف ها وگسست های تاریخی میان شیعیان با سایر گروهها و فرق اسلامی؛

    - امکان یابی ابلاغ پیام اسلام به جهانیان ازطریق زائران و شرکت کنندگان)برغم بی تفاوتی رسانه های جمعی

    جهانگستروبایکوت خبری( و بازتاب آثارروحی ومعنوی ناشی از این سلوک در کشورهای آنها و تسری آنبه سایر توده ها؛

    - فرصتی استثنایی برای معرفی آرمانها و اهداف انقلاب اسلامی به عنوان احیاکننده اسلام ناب در جهانمعاصر)ضمن پرهیز اکید از دخالت جنبه های ملی و ایرانی(؛

    - فرصت دهی به مردم عراق برای ابراز ایثار و فداکاری مخلصانه در ارائه خدمات به زائران و جلب عواطفانسانی؛

    - آشنایی با سنت ها و رسوم مردم عراق وویژگی های قومی آنها؛

    - ترمیم کدورت های ناشی از جنگ هشت ساله تحمیلی میان مردم ایران و عراق؛

    - انگیزه زایی جهت مشارکت انبوه در فرایند بازسازیی و توسعه اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه.

     

    آسیب ها و عوارض محتمل

    تجربه های عینی نشان می دهد که این آیین عظیم معنوی و الهی نیز همچون همه برنامه ها و اقدامات فرهنگی -اجتماعی به طور طبیعی و به مرور زمان از عروض برخی آفات، انحرافات و تحریفات که با روح حاکم و انگیزه هاو اهداف قدسی عموم شرکت کنندگان تنافی و تعارض دارد، مصون نخواهد بود. چندان دور از انتظار نیست کهدشمنان قسم خورده اهل بیت(ع) و شیعه برای به انحراف کشاندن این مراسم بی نظیر جهانی، به دلیل برخی ویژگیهای منحصر بفرد و آثار و برکات عظیم دنیوی و اخروی آن، بیش از سایر شعائر و مناسک مذهبی شیعی، برنامههای خائنانه و طرح های شیطانی تدارک دیده باشند تا در فرصت های مقتضی یکی بعد از دیگری آنها را به اجراگزارند. اهم آسیب های محتمل و تهدید کننده این تجمع عظیم از این قرارند:

    - امکان نفوذ جریانات انحرافی و افراطی و فرصت یابی جهت طرح شعارهای فرقه ای وجناحی؛

    - امکان نفوذ سرویس های اطلاعاتی و جاسوسی دشمن از طریق شبهه افکنی ونشر شایعات؛

    - افزایش استعداد تحریک پذیری فرقه های مختلف غیر شیعی توسط دشمنان و برافروخته شدن؛ آتشعصبیت و انتقام آنها علیه شیعیان ساکن درکشورهای مختلف؛

    - امکان وقوع انفجار و عملیات انتحاری توسط گروههای تکفیری؛

    - اعمال فشارهای محدود کننده از سوی دولت عراق تحت فشار دولت های بیگانه؛

    - دخالت مرموزانه دولت ها (عراق، ایران و...) در مدیریت و راهبری این رویداد (به جای تامین خدمات وامکانات) برای اهداف و اغراض سیاسی و ایدئولوژیک؛

    - بهره برداری سیاسی دولت ها و نهادهای قدرت درکشورهای مربوط؛

    - برحذر داشتن شیعیان سایر کشورها از تماس با ایرانیان و دامن زدن به اختلافات عربی عجمی؛

    - دامن زدن به اختلافات کلامی، فقهی و تاریخی درمیان شیعیان و ایجاد تشتت و تنوع در صفوف یکپارچهآنها؛

    - بهره برداری های تبلیغاتی از این موقعیت برای مرید سازی و مرید بازی و معرفی و برجسته سازی برخیچهره های کم اعتبار جهان اسلام؛

    - استفاده تبلیغاتی از این فرصت برای اغراض تجاری و سوداگرانه (از طریق نصب بنرها، تابلوها، تراکت هایتبلیغاتی، جارچیان و بازار یابان و احیانا تاسیس بازارچه های محلی)؛

    - عادی شدگی و مناسکی شدن (ساخت یابی نهادی و تهی شدن از خلاقیت های نو به نو در جهت بهرهگیریهای متناسب)؛

    - غلبه برنامه های تعزیه و مراثی سنتی و محافظه کارانه و غفلت از جنبه های حماسی و انقلابی.پیشنهادها

    حضورچند میلیونی زائران و عاشقان حرم حسینی (ع) از کشورها و ملیت های مختلف بویژه با توجه به روندافزایش کمی آن در سنوات متوالی اخیر و پیش بینی رشد تصاعدی آن در آینده نزدیک و نیز با توجه به محدودیتخدمات مردمی و ایثارگرایانه و حتی امکانات تخصیصی دولت عراق؛ برنامه ریزی همه جانبه و اتخاد تصمیماتراهبردی برای تامین و تدارک امکانات و خدمات متنوع مورد نیاز این خیل عظیم توسط همه کشورهای اعزام کنندهزائر ضرورت قطعی دارد. برخی از عمده ترین پیشنهادات این بخش را می توان در محورهای ذیل خلاصه نمود:

    تشکیل دبیرخانه و ستادی مرکزی در کشور عراق؛

    - ایجاد مدیریت متمرکز با همکاری دولت های اعزام کننده زائر؛

    - الزام سازمانی همه نهادهای مربوط به همکاری منسجم در خدمات رسانی؛

    - تجمیع سالانه هدایا، نذورات و کمک های مردمی؛

    - تمهید و تدارک مجموعه ای از امکانات اختصاصی ویژه؛

    - بهره گیری(هرچند اجاره ای) از رسانه های جهانگستر جهت انعکاس جهانی مراسم؛

    - نظارت و هدایت برنامه ها و شعارها؛

    - تدوین و صدور بیانیه پایانی یا منشور سالانه متضمن اصلی ترین مطالبات شرکت کنندگان؛

    - شناسایی و برخورد قاطع با عوامل نفوذی و اخلالگر؛

    - آسیب شناسی برنامه ها و اقدامات اجرایی در پایان مراسم و تمهید مقدمات لازم برای رفع یا کاهش آن درسنوات آتی؛

    - ثبت و ضبط صحنه ها و خاطرات بیادماندنی زائران؛

    - تلاش در جهت به تصویرکشیدن سوژه های برجسته آن و سپس تبدیل آنها به فیلم، سریال، انیمیشن و...برای انتقال آنها به افکارعمومی و حفظ آنها در آرشیوهای تاریخی؛

    - دعوت از هنرمندان جهان اسلام در رشته های مختلف برای برجسته سازی ابعاد هنری و زیباشناختی اینحماسه عظیم؛

    - دعوت از کارشناسان و تحلیل گران فرهنگی و سیاسی برای واکاوی ابعاد مختلف آن و...انتظار می رود که نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نیز که بیشترین میزان جمعیت عاشق وولایتمدار را تحتپوشش و مدیریت خود دارد، همه مساعی خود را در ایجاد وتقویت امکانات و تمهیدات لازم جهت شرکت هر چهبیشتر و بهتر زائران و مشتاقان، مبذول دارد و مسئولانه و متعهدانه نسبت به رفع کاستی های این بخش به صورتسازمان یافته و برنامه ریزی شده ورود کرده و اقدامات مقتضی را حسب نیاز و ضرورت صورت دهد. اهم اقداماتو پیشنهادها عبارتند از:

    - تشکیل ستاد اربعین با مشارکت همه نهادها وسازمانهای مربوط؛

    - مشارکت در مدیریت سالم این جریان مردمی با همکاری دولت عراق؛

    - کاهش تشریفات گمرکی اعزام و بازگشت در مجاری ورود و خروج؛

    - افزایش گیت ها و ایستگاههای کنترل و بازرسی در مجاری ورودی و خروجی؛

    - توسعه زیرساخت های جاده ای، امکانات ترابری وحمل و نقل و افزایش ظرفیت های ارتباطی ومخابراتی؛

    - ساماندهی موکب ها توسط نهادهای مربوط (حج و زیارت، شهرداری ها، هیات مذهبی، بسیج و...)؛

    - تمهید امکانات اقامتی و اردوگاهی جهت اسکان موقت زائران در مرزها و مناطق ایاب و ذهاب؛

    - اعطای خدمات رفاهی، بهداشتی، درمانی و امدادی مورد نیاز؛

    - نظارت جدی برفرایند خدمات رسانی (وانجام مطالعات آسیب شناسانه در نحوه عملکرد سازمانهای مربوط پس از پایان مراسم)؛

    - افزایش ضریب امنیت زائران بویژه در خاک عراق؛

    - اطلاع رسانی و دادن آموزشها و آگاهی های لازم (مثل آداب زیارت، چگونگی استفاده از فرصت های اینایام، فرهنگ کشور میزبان، ضوابط قانونی، نقشه مسیر، هشدارهای امنیتی و...)؛

    - پوشش دهی رسانه ای گسترده وسامان یافته در سطح استانی، ملی و بین المللی؛

    - فعال سازی کمپک های انتقال خون برای اجرایی شدن درست طرح ویژه اهداء یا نذر خون؛

    - ایجادزمینه برای مواجهه نظری وتحلیلی بااین رویداد عظیم توسط مراکزحوزوی و دانشگاهی (بویژه دربخش ظرفیت شناسی، آسیب شناسی و نحوه بهره گیری از آن در پیشبرد اهداف و آرمانهای اسلام و جامعهاسلامی)؛

    - مشارکت سازمانهای فرهنگی درترغیب زائران به خاطره نویسی و ثبت وقایع بیادماندنی  (و بهره گیری ازآنها در پی ریزی و سامان دهی ادبیات جدیدی در موضوع اربعین وواقعه عاشورا(.

     

    لینک ثابت خبر: qabas.iki.ac.ir/node/5390

    آخرین اخبار

    موسسه امام خمینی

    «این مؤسسه‏ خوب، جامع و کامل می‌‏تواند از لحاظ تلاش پیگیر، خستگی‏‌ناپذیر، خالصانه و عالمانه الگویی برای حوزه باشد.»  مقام معظم رهبری در دیدار رئیس و اعضای هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره... ادامه

    سند چشم انداز

    چشم‌انداز مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) با اميد به فضل الهي و عنايات ويژه حضرت ولي عصر(عج) و در پرتو کوشش عالمانه و تلاش متعهدانه همه ارکان و اعضا و پارسايي و پاکي مديران، استادان، محققان، دانش‌پژوهان و... ادامه