به گزارش روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و به نقل از پايگاه اطلاع رساني آثار حضرت آيت الله مصباح يزدي، رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) در جمع تعدادي از اساتيد اخلاق حوزه با اشاره به برخي مجهولات در عرصه مسائل اخلاقي و تربيت مربي اخلاق اظهار داشت: ابتدا بايد سئوالات را دسته بندي کرده، به دنبال پاسخ آن‌ها باشيم؛ و تعيين اهداف، راه‌هاي کلي و برنامه‌هاي جزئي با توجه به امکانات، از جمله مسائلي است که بايد به آنها پرداخته شود.

علامه مصباح يزدي با اشاره به دغدغه مؤمنين نسبت به مسائل معنوي اظهار داشت: کمبودهاي زيادي در جامعه و حوزه وجود دارد و عليرغم اين‌که تعليم و تزکيه در قرآن کريم نيز با هم آمده، و گاه تزکيه مقدم بر تعليم ذکر شده است، در طول تاريخ، به تزکيه آنچنان که بايد توجه نشده است.

وي با اشاره به کارهايي که در زمينه اخلاق انجام شده است، اظهار داشت: البته کساني در اين زمينه به صورت پراکنده زحمت هايي کشيده اند؛ اما در برخي از موارد، خالي از افراط و تفريط، ناآگاهي يا يک‌سونگري نبوده است.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با طرح اين سئوال که اخلاق در دين اسلام چه جايگاهي دارد و پرداختن به مسائل اخلاقي و ترويج آن در جامعه يک فضيلت است يا يک ضرورت که نبود آن منجر به خسارات فراواني به جامعه مي‌شود، ادامه داد: اخلاق داراي مراتبي است که برخي از مراتب آن‌ ضرورت دارد و برخي ديگر در مرتبه پايين‌تر قرار دارند؛ اما بايد مشخص شود که کدام مسائل ضروري‌اند و کدام مسائل ضروري نيستند، تا ابتدا مسائل ضروري مورد توجه قرار گيرد.

وي با اشاره به سئوال ديگري در رابطه با هدف از اخلاق و ترويج آن، اظهار داشت: بسياري از مفاسد و انحرافات بزرگ اجتماعي، ريشه در عدم رعايت مسائل اخلاقي دارند؛ از سوي ديگر گاه برخي کساني که در اين وادي، وارد شده و نتوانسته‌اند مسائل را خوب متوجه شوند، دچار آفت‌هايي شده اند؛ عده‌اي به سطحي‌نگري، خشکه‌مقدسي و پايبندي به ظواهر صرف دچار شده‌اند، و از سوي ديگر عده‌اي در اعتقادات و عمل، به تفکراتي کفرآميز رسيده‌اند!

علامه مصباح يزدي ادامه داد: اگر گمان مي‌کنيم در اين شرايطي که مفاسد اخلاقي موج مي‌زند و وسايل دسترسي به فساد به سادگي در اختيار همگان قرار گرفته است، وظيفه اي داريم، بايد ببينيم چگونه بايد به انجام وظيفه بپردازيم و کدام راه بهتر و کامل تر است و با توجه به امکانات موجود مي‌تواند تأثير بيشتري بگذارد.

وي با اشاره به نعمت عظيم انقلاب اسلامي خاطر نشان کرد: خوشبختانه در زماني واقع شده ايم که -اگر مسير و نقشه راه و شيوه پياده کردن آن در جامعه مشخص شود- بسياري از مشکلات عملي سير اخلاقي کم شده است؛ چرا که روزگاري بود که حضرت امام (ره) را به خاطر مسائل عرفاني تکفير مي‌کردند، يا برخي از اساتيدي که مي‌خواستند در قم فلسفه تدريس کنند، مجبور شدند از کار خود دست بکشند، ولي تلاش مخلصانه علامه طباطبائي رضوان‌الله‌عليه، و مهم تر از آن، پيروزي انقلاب اسلامي به دست شخصيتي چون امام راحل (ره)، فضا را کاملا عوض کرد.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با اشاره به سئوال ديگري اظهار داشت: حال که فهميده ايم وظيفه سنگيني در زمينه اخلاق بر عهده داريم، چگونه مي‌توانيم اين وظيفه را انجام دهيم؟ چه راهي بهتر و مفيدتر است؟ کدام برنامه‌ها لازم است؟ مخصوصاً با توجه به اين‌که مخاطبان همه در يک سطح نيستند؛ بلکه از نازلترين سطوح علمي و اجتماعي تا بالاترين سطوح، نياز به اين تعاليم دارند؛ از اين رو نمي توان براي همه آن ها، يک نسخه پيچيد؛ بلکه هم عرض کار وسيع است و هم طول کار، و به عبارت بهتر، هم افراد محتاج تربيت اخلاقي زيادند، هم ضعف‌هاي اخلاقي زياد است، و هم ضعف‌هاي اخلاقي داراي مراتب و انواع مختلفي است.

اين استاد اخلاق حوزه علميه قم با اشاره به جنبه‌هاي مثبت و منفي فضاي جامعه گفت: گاه انسان در برخي نوجوانان، چنان پاکي اي مي‌بيند که حسرت مي‌خورد، و در مقابل نيز شبهات، انحرافات اخلاقي و وسائل دسترسي به فساد به صورت فراوان به چشم مي‌خورد.

علامه مصباح يزدي با اشاره به اين‌که با گذشت بيش از هزار و چند صد سال، هنوز يک طرح کلي – و نه با جزئيات – براي سير تربيت اخلاقي ترسيم نشده است، ادامه داد: بايد يک طرح کلي براي اين مسير ترسيم شود، و در اين راه بايد از وحي، کلمات اهل بيت (ع)، تجارب بزرگان و نظاير آن استفاده کرد. البته انجام اين وظيفه، زمان بسيار زيادي مي‌برد، و در کنار آن نبايد مسائل فوري و ضروري را فراموش کرد، بلکه بايد نيازهاي بالفعل جامعه را نيز پاسخ داد.

 وي با اشاره به اين‌که اين سئوالات تنها مربوط به بخش نظري اخلاق است، و در بخش عملي مشکلات بيشتر است، با ذکر خاطره اي افزود:در تصوف، يک سلسله مراحلي تعيين مي‌شود و مجموعه اي از مطالب به صورت قاعده مند و فرمول وار، آموزش داده مي‌شود و سپس همه آن‌ها در بيرون پياده سازي مي‌شود؛ ولي وضعيت در مورد تربيت اخلاقي متفاوت است، زيرا نه تنها به صورت قاعده مند تدوين نشده است، بلکه اگر هم چنين شود، به قدري پيچيده و در هم تنيده است که فهميدن آن و مخصوصاً پياده کردن آن در جامعه با دشواري‌هايي روبرو است.

آيت الله مصباح يزدي با اشاره به برخي فعاليت‌هاي بزرگان حال و گذشته در زمينه اخلاق، اظهار داشت: هر چند کتاب‌هايي اخلاقي نوشته شده است، اما تاکنون حرکتي براي قاعده مند کردن مسائل اخلاقي در زمينه‌هاي فردي، خانوادگي، اجتماعي و عرصه‌هاي گوناگون آن انجام نشده است. لذا حتي اگر استاد اخلاق هم به اندازه کافي داشته باشيم، روشن نيست در کلاس درس بايد چه بگويد و از کجا شروع کند؟ اين در حالي است که حتي بعد از اين‌که دانستيم از کجا بايد آغاز کرد، در محتوا و شيوه بيان سخن بسيار است، علاوه بر آن که اساتيد بايد با هم هماهنگ باشند و اختلافي با هم نداشته باشند.

وي با بيان اين‌که همه افراد مانند هم نيستند و نبايد از اختلاف سليقه هراس داشت، ادامه داد: اما در مقابل هم نبايد کاري انجام داد که منشأ اختلاف شود، بلکه بايد برنامه اي تنظيم شود که قابل ارائه باشد و حداقل سرفصل‌هاي آن مشخص باشد؛ و براي اين کار بايد با هم بحث کنيم و نظرات ديگران را بشنويم و البته در بحث‌ها نيز انعطاف داشته باشيم، تا کارها جلو رود.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با اشاره به اعلام آمادگي عده‌اي از طلاب جوان در مرکز تربيت مربي اخلاق، براي فعاليت در اين زمينه، اظهار داشت: امروز بسترهاي لازم براي اين کار فراهم است، و ترويج اخلاق صرفا يک امر استحبابي و فضيلت نيست، بلکه از اوجب واجبات است که نپرداختن به آن، حتي اعتقادات را نيز زير سئوال خواهد برد.

گفتني است ديدار جمعي از اساتيد مرکز تربيت مربي اخلاق با علامه مصباح يزدي، 20 شهريور ماه در مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) برگزار شد.