تعیین موضوع پایان‏ نامه‏ ها و تدوین رساله‏ های علمی، بخشی از رسالت اصلی موسسه است که متناسب با اسلامی‏ سازی علوم انسانی می‏ باشد.

به گزارش مرکز خبر و اطلاع‏ رسانی روابط عمومی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی^(ره) حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی ابوطالبی مدیر تحصیلات تکمیلی معاونت آموزش موسسه امام خیمنی^(ره) در یک مصاحبه‏  اختصاصی با روابط عمومی موسسه اظهار داشت: تحصیلات تکمیلی معاونت آموزش یکی از مهمترین بخش‏ ها در آموزش و حتی در موسسه است که تربیت اصلی نیرو‏ های موسسه در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری را برعهده دارد.

دکتر ابوطالبی خاطرنشان کرد: کار ویژه تحصیلات تکمیلی، آموزش دانش‏ پژوهان در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری می‏ باشد که فعالیت آن از برگزاری آزمون ورودی(کتبی) و مصاحبه و سنجش آغاز می‏ شود و با برگزاری دوره‏ های آموزشی و تصویب طرح‏ های پایان‏ نامه ‏ های ارشد و برگزاری آزمون جامع در دوره دکتری و تصویب طرح‏ های رساله‏ های دکتری که بحث اجمالی و تفصیلی دارد، ادامه می‏ یابد و فعالیت‏ های تحصیلات تکمیلی در مرحله برگزاری دفاع و پیش دفاع در مقطع ارشد و پیش دفاع و دفاع و یا جلسه و سمینار در دوره دکتری به پایان می‏ رسد و این اجمال کار تحصیلا تکمیلی در موسسه است.

مدیر تحصیلات تکمیلی به زمان آغاز فعالیت آموزشی، سوابق و پیشینه کار علمی موسسه اشاره کرد و گفت :در حدود 40 سال از آغاز فعالیت‏ های علمی موسسه (در ساختمان بنیاد باقرالعلوم) می‏ گذرد و از 20 سال قبل هم مدارک علمی موسسه به شکل رسمی از سوی وزارت علوم صادر شده و می‏ شود و در نتیجه تعداد زیادی فارغ‏ التحصیل در مقطع کارشناسی وجود دارد که برای ادامه  تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری با یکدیگر به رقابت می‏ پردازند. بنابراین حجم برگزاری آزمون‏ های ارشد و دکتری بسیار بالاست و بیشترین آزمون‏ ها در مقطع ارشد و دکتری در حال انجام است.

ابوطالبی تأکید کرد: با توجه به ارتقاء کمی، به دنبال ارتقاء کیفی نیز در تحصیلات تکمیلی هستیم و به همین خاطر در بحث پایان‏ نامه‏ ها و رساله‏ های دکتری به دنبال ارتقاء کیفیت می‏ باشیم و در حقیقت ثمره تحصیلات تکمیلی و ثمره کل تحصیلات یک دانش‏ پژوه که تحصیلات خود را در موسسه از مقطع کارشناسی شروع کرده و در مقطع ارشد یا دکتری به پایان رسانده است، در پایان‏ نامه‏ اش متبلور می‏ شود و به عبارت دیگر عمده تلاش علمی دانش‏ پژوهان موسسه را باید در پایان‏ نامه‏ ها و به ویژه در رساله دکتری آنها مشاهده نمود و حتی نمره علمی موسسه را هم در بسیاری از اوقات باید در پایان‏ نامه‏ ها و رساله‏ های علمی دکتری جستجو کرد.

مدیر تحصیلات تکمیلی افزود: ارتقاء سطح علمی یک پایان‏ نامه از همان زمان تصویب موضوع و تدوین تا پایان دفاع، ادامه پیدا می‏ کند و اگر ما موضوع خوبی را تصویب کنیم؛ قطعاً در سطح علمی پایان‏ نامه اثرگذار است و اگر طرح خوبی تصویب شود در تدوین اثرگذار خواهد بود و البته نحوه نگارش رساله و پایان‏ نامه هم در سطح علمی بسیار تاثیرگذار خواهد است.

عضو هیأت علمی موسسه ادامه داد: به منظور تقویت تصویب موضوع و تصویب طرح‏ ها، شوراهایی را در مدیریت تحصیلات تکمیلی داریم که متشکل از نمایندگان گروه‏ های مختلف موسسه است که پس از تصویب موضوع پایان‏ نامه‏ ها و رساله‏ های مقطع ارشد و دکتری در شورای علمی هرگروه، مجدداً این موضوعات و طرح‏ها را بررسی می‏ کنند تا از اتقان و استحکام بیشتری برخوردار شود.

براساس گروه‏ های مختلف موسسه ما چهار شورا داریم: 1- شورای گروه‏ های حقوق، اقتصاد، علوم سیاسی، مدیریت و جامعه‏ شناسی که رشته‏ های نسبتا همگن هستند. 2- شورای گروه کلام، فلسفه، ادیان و عرفان 3- شواری گروه‏ های مربوط به روان‏ شناسی، علوم تربیتی، تربیت مربی اخلاق و گرایش‏ های اخلاق در مدرسی معارف اسلامی 4- شورای گروه تاریخ، علوم قرآنی و تاریخ اندیشه معاصر

حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابوطالبی در ادامه خاطرنشان کرد: ما در صدد آن هستیم که اعضای هیأت علمی و گروه‏ ها، توانمندی و اتقان علمی لازم را برای بررسی طرح‏ ها داشته باشند تا طرح‏ ها با قوت بیشتری در گروه‏ ها به تصویب برسند و دیگر نیاز به شورای تحصیلات تکمیلی نباشد و شورا کم کم حذف گردد. لازمه آن هم برگزاری دوره‏ های آموزشی ضمن خدمت برای اعضای هیأت علمی و دانش‏ پژوهان است تا شیوه‏ های تحقیق، پژوهش و پایان‏ نامه نویسی را  بیش از پیش بیاموزند و به‏ کار گیرند.

مدیر تحصیلات تکمیلی موسسه تصریح کرد: ما در راستای تقویت پایان‏ نامه‏ ها، باید به اسلامی سازی علوم انسانی توجه ویژه‏ ای داشته باشیم و موضوعاتی را به تصویب برسانیم که بیشتر، در راستای اسلامی سازی علوم انسانی باشد و به ویژه برای رساله دوره دکتری که فرصت مناسب برای آن وجود دارد و هزینه بالایی هم دارد، دقت لازم داریم تا انشاءا... به بخشی از رسالت اصلی موسسه که همان اسلامی‏ سازی علوم انسانی است عمل شود. البته هماهنگی لازم با گروه‏ ها انجام شده است تا موضوعات در این حوزه طراحی شود و پایان‏ نامه‏ ها و رساله‏ ها متناسب با اسلامی‏ سازی علوم انسانی تدوین گردد.

ابوطالبی اظهار داشت: برگزاری کارگاه‏ های پایان‏ نامه نویسی در موسسه مدتی متوقف بوده است و انشاءا... مجددا برگزار خواهد شد. باتوجه به این‏ که دانش‏ پژوهان ارشد سابقه تدوین یک پایان نامه را ندارند، لازم است که قبل از تدوین پایان‏ نامه در کارگاهی به مدت حداقل 6 جلسه، نحوه پر کردن فرم پروپوزال و فرم پایان‏ نامه و نوشتن  پایان‏ نامه آموزش داده شود و به حالت کارگاهی تمرین شود تا موجب قوت علمی در کار گردد.

مدیر تحصیلات تکمیلی خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که تحصیلات تکمیلی با آن مواجه بوده است، افزایش طول سنوات برخی از دانش‏ پژوهان است که علاوه بر اثرگذاری در دروس در کل زمان تحصیلات، در مقطع ارشد یا دکتری بر پایان‏ نامه هم اثر می‏ گذارد، البته در بسیاری از مراکز تحصیلی در مقطع ارشد، 28 واحد می‏ گذرانند اما دانش‏ پژوهان ما 58 واحد درسی را می‏ گذرانند و از طرف دیگر علاوه بر درس‏ های موسسه، دروس فقه و اصول حوزه را هم می‏ خوانند. بنابراین معمولا این حدی که برای سنوات تحصیلی پیش‏ بینی شده است، مقداری کم است و به‏ خاطر اشتغالات دوستان باید افزاییش پیدا کند. البته گاهی نیز به دلیل عدم پی‏ گیری کارها از سوی دانش‏ پژوهان یا موسسه و یا استاد راهنما، مشکل افزایش سنوات به‏ وجود می‏ پاید.

ابوطالبی افزود: یکی از دلایل افزاش سنوات، بیشتر بودن واحدهای درسی است که زمان عادی تحصیلی در مقطع ارشد از دو و نیم سال به دو سال تبدیل شده است و در موسسه از سه سال و نیم به سه سال تقلیل یافته است و این زمان، کافی نیست. البته  گاهی علت افزایش سنوات این است که روند تصویب پایان‏ نامه‏ ها، تصویب موضوعات و آزمون جامع گاهی، کند و نامنظم است و حتی گاهی دانش‏ پژوه، موسسه یا استاد راهنما کوتاهی کرده و عدم پی‏ گیری‏ ها موجب افزایش سنوات می‏ شود.

وی ادامه داد: ما به دنبال این هستیم که به طور جدی زمان بندی برنامه‏ های آموزشی، تدوین پایان‏ نامه‏ ها و طرح‏ ها را به صورت دقیق، زمان‏ بندی و به شکل استاندارد داشته باشیم تا دانش‏ پژوهان با مشکل روبه‏ رو نشوند و بتوانند به موقع در آزمون جامع شرکت کنند، طرح‏ ها در زمان مقرر تصویب شود و دانش‏ پژوهان فرصت کافی داشته باشند که پایان نامه خود را بنویسند.مدیر تحصیلات تکمیلی موسسه به برخی از پایان‏ نامه‏ ها و رشته‏ های تحصیلی به‏ وجود آمده در مقطع دکتری نیز اشاره کرد و گفت: برخی از عناوین، ناظر به اسلامی‏ سازی علوم انسانی است و در بحث پایان‏ نامه‏ های اقتصاد، روان‏ شناسی بحث اسلامی داریم و در پایان‏ نامه‏ های علوم سیاسی هم بحث علم سیاسی اسلامی مطرح شده است و در سال‏ های اخیر به سوی نظریه‏ پردازی و ورود به عرصه اسلامی‏ سازی علوم انسانی نیز گام‏ هایی برداشته‏ ایم.

وی ادامه داد: در فلسفه اقتصاد در بیشتر موضوعات نظریه‏ پردازی وجود دارد.یعنی رشته  فلسفه سیاسی داریم که برای رشته علوم سیاسی تشکیل شده و فلسفه اقتصادی برای رشته اقتصاد و فلسفه تعلیم وتربیت برای رشته علوم تربیتی در نظر گرفته شده است که بحث‏ های اقتصاد، علوم سیاسی، علوم تربیتی را به سمت و سوی نظریه‏ پردازی می‏ برد.

مدیر تحصیلات تکمیلی افزود: دکترای فلسفه سیاسی اسلامی برای اولین‏ بار در موسسه مطرح شد و در وزارت علوم به تصویب رسید و هم اکنون اجرا می‏ شود. دکترای فلسفه اقتصاد در موسسه تشکیل شده است که یک دوره آن برگزار شده است و امسال هم برگزار می‏ گردد و دکترای فلسفه تعلیم و تربیت هم در موسسه برگزار می‏ شود و رشته دانش‏ اجتماعی معاصر مسلمین هم به‏ عنوان یک رشته جدید مطرح است که در موسسه برگزار می‏ شود و همچنین در مقطع دکتری، فلسفه اخلاق تطبیقی هم از دوره‏ های جدید است که در قالب رشته‏ های جدید در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی^(ره) برگزار می‏ گردد.