به گزارش مرکز خبر و اطلاع رسانی روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به نقل از تبیین حجت الاسلام والمسلمین دکتر ساجدی  با اشاره به نقش دین در تحول انسان و جوامع انسانی اظهار داشت: اهداف دین از طریق تحولات انسان و هدایت وی محقق می شود.

وی با اشاره به نیاز های انسان در سه بخش حیوانی، انسانی و متعالی اظهار داشت: دین تأمین هر سه نیاز بشر را در نظر دارد و البته نیاز های حیوانی و انسانی باید به طرف نیاز های متعالی جهت داده شوند. چرا که نیاز متعالی، همان هدایت انسان به سمت قرب معنوی به خداوند و به فعلیت رساندن استعداد های متعالی انسان است و این نیاز در همه انسان ها وجود دارد؛ حتی« تجربه اوج » که در غرب مطرح می شود، اشاره به همین نیاز های متعالی انسانی دارد.

عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با بیان این که اندیشمندان متعددی در دنیا این نیاز ها را مولفه های لازم در جهت تحق سلامت روان ذکر کرده اند، اظهار داشت: منشأ حرکت انسان ها، نیاز است که یکی از آن ها نیز نیاز های متعالی است. از طرفی تربیت نیز به معنای بستر سازی برای به فعلیت رساندن استعداد های انسان به سمت تکامل است که این مسأله همان هدف دین است.

وی با اشاره به اینکه انسان در زندگی اجتماعی حد اقل در چهار قلمرو فرهنگی، سیاسی، ارتباطات انسانی و اقتصادی سر و کار دارد و تغییرات نیز در همین راستاست، ادامه داد: فرهنگ که یکی از قلمرو های اصلی زندگی انسان است، عبارت است از باور ها، ارزش ها، هنجار ها و نماد ها. باور ها همان اعتقادات بنیادین، ارزش ها همان باید های کلی، هنجار ها همان باید های جزئی و رفتاری و نماد ها همان آداب و رسوم هستند.

دکتر ساجدی با اشاره به این که انسان از گذر این زندگی اجتماعی تغییر می یابد، ادامه داد: اسلام با نگاه جامعی که به انسان دارد، در برنامه ریزی برای انسان به تعامل عوامل درونی و بیرونی وی نیز نظر دارد. عوامل درونی همان ابعاد شناختی و گرایشی هستند و عوامل بیرونی همان ساحت های چهار گانه فرهنگ، سیاست، اقتصاد و ارتباطات انسانی است.

وی بعد از بیان این مقدمات اظهار داشت: اسلام که در صدد تربیت انسان هاست،نگاه جامعی به انسان دارد؛ لذا هم زندگی فردی را مورد نظر قرار می دهد و هم برای زندگی اجتماعی دستور العمل دارد. هم مبانی نظری دارد و هم هنجارها و دستورالعمل های رفتاری. اما بر کسی پوشیده نیست که فرهنگ پایه اصلی تغییرات و تحولات است؛ چرا که اعتقادات بنیادین در تعریف فرهنگ نهفته است و لذا تحول فرهنگی به معنای تحول در اعتقادات بنیادین است.

عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) اندیشه های اسلام در باب باور های بنیادین اعم از معرفت شناختی، هستی شناختی، انسان شناختی و ارزش شناختی را اندیشه هایی ویژه بر شمرد و خاطر نشان کرد: باور ها زیر بنای تحولات فرهنگی هستند؛ لذا آموزه های بنیادین اسلام، تحول آفرین هستند. هر اندازه که این باور های بنیادین با بقیه مولفه های فرهنگی ( ارزش ها، هنجار ها و نماد ها ) بیشتر همراه باشد، تحولات سریع ترو هر قدر ضعیف تر باشد، تحولات کند تر صورت خواهد گرفت.

وی با بیان این که در اسلام، باور های بنیادین، از هنجار ها و ارزش ها جدا نیستند، ادامه داد: لذا وقتی مبنا در باور های بنیادین خدا باشد، خدامحوری و خدا گرائی ارزش تلقی می شود و همین مسأله به هنجار ها تبدیل و در رفتار متجلی می شود.

دکتر ساجدی ادامه داد: لذا اسلام بر خلاف مسیحیت در طول تاریخ تحولات زیادی را خلق کرده است و این مسأله به خاطر نگاه جامعه و منسجم اسلام به فرهنگ است. در واقع اسلام فرهنگ نوینی را به جامعه بشریت عرضه کرده است و هر زمانی که باور های آن بیشتر مورد توجه قرار گرفته، تحول آفرینی آن هم شتاب گرفته است.

وی پیروزی انقلاب اسلامی را نشأت گرفته از احیاء باور های دینی ارزیابی کرد و خاطر نشان کرد: اعتقادات بنیادین دینی، سبب شد تا عدم ظلم پذیری و نپذیرفتن فرهنگ ذلت ارزش تلقی شده و همین امر در رفتار نیز پیاده شد تا تحول شگرف اجتماعی پدید بیاید. این در حالی است که در مسیحیت، چنین نظام منسجمی بین باور ها، ارزش ها و هنجار ها وجود ندارد.

استاد حوزه و دانشگاه خاطر نشان کرد: در واقع اسلام با هدف تحولات اجتماعی آمده است، چرا که دین برای تربیت انسان هاست و مهم ترین بستر تربیت انسان، نیز جامعه است.

وی افزود: در واقع انسانی که خلق می شود به مثابه آب زلال و جامعه به مثابه بسیتر و گذرگاه آن است. اگر این آب زلال در بستر آلوده حرکت کند، آلوده خواهد شد و فطرت انسان با چالش مواجه می شود. اسلام آمده تا بستر حرکت را به گونه ای فراهم کند که نه تنها، آلوده نباشد، بلکه زمینه را برای رشد و تعالی فرد هموار کند.

دکتر ساجدی با اشاره به این که همواره در جامعه ظالمین سبب آلوده شدن این بستر و مانع رشد و تعالی هستند، ادامه داد: همواره ظالمین عالم سعی دارند تا نگذارند، مردم، باور ها و ارزش های صحیح را بپذیرند، چرا که منافع ظالمن در گرو پایمال کردن ارزش هاست. حتی امروزه نیز قدرت طلبان جهان با ابزار های پیچیده در صدد ایجاد سلطه فرهنگی هستند تا بتوانند تحولات اجتماعی را به نفع خویش پیش ببرند؛ از این رو باید بیش از پیش در صدد محافظت از باورها و ارزش ها باشیم.

وی با بیان این که هر زمان اسلام، بهتر مطرح شده، تحولات نیز رو به رشد بوده است، خاطر نشان کرد: لذا وقتی امام حسین (ع) قیام کرد، تحولات به سمت صعود و تعالی حرکت کرد؛ ارزش ها احیاء شد و مقابله با ظلم اهمیت یافت.

عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با بیان این که حتی اگر در خانواده به عنوان یک جامعه کوچک، باورهای بنیادین، تقویت شود، آن خانواده متحول خواهد شد، ادامه داد: در سطح کلان تر اگر در جامعه نیز باور های بنیادین تقویت شود، چنین تحولاتی در سطح کلان رخ خواهد داد.

دکتر ساجدی با بیان این که اگر امروز دنیا و اندیشمندانی مانند فوکویاما و امثالهم از تقابل تمدن اسلام و تمدن غرب احسای خطر می کنند، به خاطر ظرفیت بالای اسلام است، ادامه داد: آن ها می دانند اسلام تمدن ساز است و می تواند تحولات جدیدی در منطقه و جهان به وجود بیاورد. لذا بر خلاف گذشته که گفته می شد، دین افیون ملت ها و توده ها دانسته می شد، امروز اندیشمندان به نقش تمدن سازی اجتماعی دین، اذعان کرده اند و لذا دشمنان تلاش می کنند که تحولات رخ داده را منفی جلوه دهند و ما نیز باید سعی کنیم تا تحولات مثبت را بیان کرده و در عمل نیز الگوی موفقی باشیم.