کليات
فعالیتهای آموزشی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی در جهت تکمیل فعالیتهای آموزشی حوزه های علمیه و پاسخ گویی مناسب به نیازهای علمی - فرهنگی و گسترش معارف اسلامی صورت گرفته مي گيرد.
معاونت آموزشي مؤسسه به عنوان يكي از معاونت هاي پنجگانه آن مسئوليت برنامه ريزي و اجراي دوره هاي آموزشي در مقاطع مختلف را بر عهده دارد. اين معاونت با بهره گيري از نيروهاي توانمند در حوزه آموزش عالي به ويژه دانش آموختگان حوزه علميه، فعاليت هاي آموزشي موسسه را به سامان رسانده است و هم اکنون داراي 14 رشته مختلف تحصيلي در حوزه علوم انساني در مقاطع مختلف تحصيلي مي باشد.
موسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی "ره" هم اکنون دارای 95 عضو هیات علمی می باشد که اکثر قریب به اتفاق این اساتید از ثمرات خود موسسه می باشند که هم اکنون بار تربیت دانش پژوهان موسسه در مقاطع مختلف را بر دوش دارند .
ويژگي هاي برنامه آموزشي موسسه
1. همه دانش پژوهان در مقطع کارشناسي با مباني قرآني، فلسفي و کلامي آشنا شده و تحت آموزش قرار مي گيرند. تعداد 28واحد دروس معارف قرآن و 18 واحد دروس فلسفه و کلام براي همه دانش پژوهان ارائه مي‌گردد تا بنيان هاي فکري آنها در مواجه با نظريه هاي غير اسلامي تقويت شده و نيز زمينه جهت نظريه پردازي ايجاد گردد.
2. رويکرد آموزش علوم انساني در موسسه نيز يک رويکرد انتقادي نسبت به مباني غربي اين علوم و زمينه سازي براي استخراج و توليد علوم انساني مبتني بر تعاليم ديني و وحياني مي باشد تا طلاب در کنار آموزش علوم انساني رايج، با اشکالات و نقد مباني اين علوم نيز آشنا شوند.
3. به منظور افزايش مهارت هاي علمي و پژوهشي دانش پژوهان در يک فرايند يادگيري نظام يافته و منسجم، معاونت آموزش با همکاري گروه هاي مختلف علمي و پس از مطالعات مختلف طرح آموزش پژوهش محور را در مقاطع تحصيلي مختلف به منصه اجرا درآورده است.
4. هدف از اجراي برنامه هاي آموزشي مؤسسه و برگزاري دوره هاي آموزشي آن، اين نبوده که طلاب حوزه هاي علميه به جاي شرکت در دانشگاه، در موسسه به آموزش علوم انساني بپردازند بلکه اين آموزشها در صدد رفع يک سلسله نيازهاي اساسي است. نيازهايي از قبيل:
1. امکان کسب تخصص طلاب حوزه هاي علميه حداقل در يکي از رشته هاي علوم انساني با رويکرد انتقادي در کنار دروس حوزوي؛
2. نقد جدي نظريه ها، ديدگاه ها و علوم انساني مبتني بر ديدگاه هاي غير اسلامي؛
3. ارائه نظريه ها، ديدگاه ها و علوم انساني مبتني بر ديدگاه هاي اسلامي؛
4. تحول درعلوم انساني و تامين علوم انساني اسلامي متناسب با نيازهاي جامعه اسلامي؛
5. تربيت اساتيد و پژوهشگران متعهد، متخصص، کارآمد و اثرگذار؛
6. تأمين نيازهاي علمي و فرهنگي جامعه اسلامي؛
7. تأمين کارشناس آموزشي، پژوهشي و فرهنگي براي مراکز مختلف حوزوي و ...؛
8. پاسخگويي به شبهات و مقابله با تهاجم و شبيخون فرهنگي؛
درراستاي تحقق اين اهداف، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) برنامه ريزي دقيق و منظمي را انجام داده است . از جمله :
• نوشتن سر فصلهاي خاص موسسه براي تمامي چهارده رشته با توجه به نيازهاي علمي و فرهنگي کشور به گونه اي که زمينه را براي تقويت بنيان هاي علمي طلاب فراهم نمايد .
• برنامه ريزي جهت به روز نمودن اين سرفصل ها با توجه به تغيير شرايط و طرح شبهات جديد و.....
• توجه به مباني اسلامي در تهيه سرفصل ها
جهت گيريهاي معاونت آموزش در افق 1388 تا 1392
1.1. تحول در نظام آموزشي و مديريت آموزش به منظور ارتقاي کمي‌و کيفي آموزش با تأکيد بر تحصيلات تکميلي
1.2. ارتقاء جايگاه نظام آموزشي مؤسسه در ميان مراکز حوزوي و مؤسسات آموزش عالي
1.3. ارتقاء مداوم سطح علمي ‌اعضاي هيأت علمي ‌و اصلاح هرم علمي ‌اساتيد
1.4. بهبود مداوم شاخصهاي کمي‌و کيفي مربوط به آموزش عالي بر اساس سنتهاي اصيل حوزه
1.5. توجه ويژه به آموزشهاي حوزوي دانش‌پژوهان
1.6. بهبود کيفيت پذيرش دانش‌پژوهان
1.7. راه اندازي رشته ها و گرايش‌ها گوناگون براساس نياز جامعه اسلامي ‌و جهان اسلام
1.8. تأمين منابع و ابزارآموزشي با کيفيت براي سطوح مختلف
1.9. روزآمدسازي عناوين وسرفصلها براساس نيازهاي دانش‌پژوهان و جامعه در سطوح مختلف
1.10. کاربردي ساختن پايان نامه هاي تحصيلات تکميلي بر اساس نيازهاي جامعه
1.11. بهبود فرآيند ياد دهي ـ يادگيري در سطوح مختلف (روش تدريس، مهارت تدريس، مهارتهاي تحصيلي و...)
1.12. توجه ويژه به دانش‌پژوهان ممتاز و نخبه و تلاش در جهت جذب نخبگان حوزوي.
1.13. تقويت گروه‌ها با اولويت گروه‌هايي که دانش‌پژوهان کمتري دارند.
1.14. جذب هيأت علمي ‌در همه گروه‌ها براساس ظرفيتها، نيازها و ضرورتها.
1.15. اهتمام به گسترش کمي‌ـ کيفي تحصيلات تکميلي با تأسيس گرايش‌ها جديد و گرايش‌ها ميان رشته اي با توجه به مصوبه بند 3 جلسه هيأت رئيسه مؤسسه مورخ 21/11/87 (مقرر شد براي توسعه و راه اندازي رشته هاي جديد دو عامل ضرورت و ميزان نياز به رشته هاي پيشنهادي وفراهم بودن زمينه براي آن مد نظر قرارگيرد)
1.16. توجه به آموزش کيفي با رويکرد پژوهش محور و استفاده از روشهاي فعال تدريس در ارائه محتواي آموزشي
اهداف کمي‌برنامه 5 ساله اول معاونت آموزش در افق 1388 تا 1392
2.1. بازبيني و بازنويسي عناوين و سرفصلهاي مقاطع سه گانه توسط گروه‌هاي علمي ‌و نهايي شدن آن در معاونت آموزش تاپايان سال 1390.
2.2. بررسي نيازها در 6 ماهه دوم 1388 از نظر متون جامع و متقن در مقاطع سه گانه و برنامه ريزي جهت رفع کمبودها توسط گروه‌هاي علمي ‌به گونه اي که متناسب با سرفصلها کتاب جامع، متقن ومناسب وجود داشته باشد.
2.3. افزايش پذيرش دانش‌پژوهان حضوري سالانه 20 درصد در مقطع کارشناسي، 15 درصد در مقطع کارشناسي ارشد و7 درصد در مقطع دکتري(مبناي محاسبه ميزان ورودي سال 87 براي کارشناسي و ارشد و براي دکتري ورودي 86 ميباشد وافزايش به صورت هندسي خواهد بود)
2.4. افزايش پذيرش دانش‌پژوهان نيمه حضوري سالانه 20 درصد در مقطع کارشناسي
2.5. طراحي و اجراي دوره کارشناسي ارشد پيوسته براي ممتازين و نخبگان حوزه در کنار دوره حضوري مؤسسه.
2.6. برگزاري هر ساله دوره هاي کارشناسي و کارشناسي ارشد و برگزاري هر دو سال يکبار دوره دکتري با رعايت ضوابط و مقررات آزمون ودوره براي هر گروه
2.7. همه گروه‌ها تاپايان برنامه 5 ساله اول بايد حداقل 5 عضو تمام وقت هيأت علمي ‌داشته باشند.
2.8. تا پايان برنامه 5 ساله اول آموزشي، اعضاي هيأت علمي ‌مؤسسه بايد به 140 نفر برسد.(تبصره: در صورت لزوم از نيروهاي کيفي خارج از مؤسسه براي هيأت علمي ‌جذب خواهد شد به ويژه افرادي که کارشناسي يا کارشناسي ارشد مؤسسه را داشته باشند و دوره دکتري را در ساير دانشگاه ها يا مراکز آموزش عالي گذرانده باشند.)
2.9. افزايش ساعت تدريس اعضاي هيأت علمي ‌از 24٪ فعلي از کل ساعات تدريس به 75٪
2.10. افزايش نسبت اعضاي هيأت علمي ‌با درجه استادي از 1٪ به 5٪
2.11. افزايش نسبت اعضاي هيأت علمي ‌با درجه دانشياري از 8٪ به 13٪
2.12. افزايش نسبت اعضاي هيأت علمي ‌با درجه استاديار از 35٪ به 54٪
2.13. کاهش نسبت اعضاي هيأت علمي ‌با درجه مربي از 56٪ به 28٪
2.14. اجراي سالانه 20 ساعت کارگاه آموزشي براي اعضاي هيأت علمي
2.15. اجراي دوره‌هاي تخصصي ويژه کارکنان معاونت آموزش به ميزان هر نفر25 ساعت سالانه(750 نفر آموزش)
2.16. فعال سازي 20پست کارشناسي غير فعال موجود جهت افزايش کارايي و اثربخشي سازماني
ساختار کلی معاونت آموزش
معاونت آموزش وظایف ، ماموریت ها و تکالیف خود در مدیریت ها و بخش های مختلف ساختار سازمانی خود سازماندهی نموده است . و طی سال جاری معاونت آموزش بر اساس نیازهای جدید به مهندسی مجدد ساختار سازمانی خود اقدام نموده است. در ساختار سازمانی معاونت آموزش سه شورای سیاست گذاری آموزش ، برنامه ريزي آموزش هاي آزاد، شورای تحصيلات تکميلي به منظور افزایش کیفیت تصمیم گیری طراحی گردیده است . همچنین مدیریت های مختلف معاونت آموزش به شرح ذیل می باشند :
• مديريت پذيرش
• دفتر ارزيابي و برنامه ريزي و ارزیابی آموزشي متشکل از: گروه نظارت و ارزيابي، گروه آمار و اطلاعات و گروه برنامه ريزي آموزشي
• اداره کل امور آموزشي متشکل از: اداره خدمات آموزشي، اداره دانش آموختگان، اداره امتحانات، اداره پشتیبانی
• مديريت آموزش نيمه حضوري متشکل از: شورای داخلی مدیریت نیمه حضوری، اداره خدمات آموزشي، اداره پشتیبانی خدمات آموزش و اداره امتحانات
• اداره کل تحصيلات تکميلي متشکل از: اداره خدمات آموزش تحصیلات تکمیلی، اداره امتحانات و اداره پایان نامه ها
• مديريت آموزش هاي آزاد

ساختار کلی معاونت آموزش

طرح ولايت
طرح ولايت که از 15 سال پيش با تدبير حکيمانه آیت الله مصباح یزدی برای دانشجویان بسیجی آغاز شد، استحکام افکار دینی جوانان را دستور کار خود قرار داده است. این طرح که طی سالیان گذشته به دفعات برای اقشار مختلف جامعه به اجرا درآمده است، تاثیر گذاری فراوان خود را در عمل نشان داده است. دانشجویانی که سالها پیش این دوره ها را پشت سر نهاده اند در حال حاضر در مصادر مختلف، با اعتقاد راسخ به مبانی دینی مشغول به کار و اثر گذاری هستند. دانستن این نکته که دین و مبانی آن دارای بنیان های مستحکم است آنها را به سوی اعتقاد راستین پیش برده است و باورشان به نظام جمهوری اسلامی را ریشه دار نموده است. از آنجا که در طرح ولایت، دین به شکلی منسجم و معقول به مخاطبان آموخته می شود دانش آموختگان طرح ولایت به راستی دین را قابل دفاع دانسته ،حاضر می شوند پس از گذراندن طرح ولایت سیر زندگی خود را مطابق با اهداف دینی تغییر داده حتی مطالعات دینی را هدف آینده خود قرار دهند. این طرح علاوه بر دانشجویان، برای دبیران دروس دینی نیز طی 5 سال متوالی به اجرا درآمده است. بر اساس بررسی های صورت گرفته این دبیران ، دوره طرح ولایت بهترین دوره ضمن خدمت خود دانسته اند.
همچنین، طرح ولایت برای اساتید دانشگاه های علوم پزشکی به صورت محدود برگزار شده است و بررسی ها حاکی از اثر بخشی بسیار مناسب این دوره می باشد . آمار موفقیت این دوره در سال جاری 80 درصد بوده است.
علاوه برمخاطبان مذکور ، طرح ولایت برای اقشار دیگری از جامعه ازجمله طلاب، مدیران ارشد دولتی، کارشناسان فرهنگی برخی دانشگاه ها، رؤسای دانشگاه های جامع علمی کاربردی در تهران (تعدادی محدود) اجرا شده است . همچنین افزایش دوره های طرح ولایت ٰگسترش دامنه مخاطبان و افزایش کیفیت دوره ها از برنامه های موسسه در اجرای طرح ولایت در سال های آتی می باشد .
تربیت مدرس طرح ولایت
به منظور تحقق برنامه های آتی موسسه به منظور افزایش سطح کمی و کیفی طرح ولایت و همچنین توسعه سایر دوره های آموزش آزاد ( دوره های آموزشی مبانی دینی به صورت کوتاه مدت برای اقشار مختلف ) تاکنون سه دوره تربیت مدرس این دوره ها برگزار گردیده است و از بین 300 نفر افراد حاضر در این دوره ها ، برترین افراد جهت تدریس در دوره های طرح ولایت و سایر دوره های اموزش های آزاد انتخاب شده اند.
طرح آموزش پژوهش محور
با بررسی برخی کاستی موجود در نظام آموزش عالی کشور ، لزوم ايجاد تحوّل در نظام آموزشي موسسه و هماهنگ ساختن آن با نيازهاي روز و به روز كردن شيوه هاي آموزشي در موسسه و به منظور افزايش مهارت هاي علمي و پژوهشي طلاب در يک فرايند يادگيري نظام يافته و منسجم ، معاونت آموزش با همکاري گروه هاي مختلف درسي و پس از مطالعات مختلف طرح آموزش پژوهش محور را در مقاطع تحصيلي مختلف در راستای تحقق اهدافی چون : بهبود کيفي فرايند آموزش ، عمق بخشي به اطلاعات و افزايش سطح مهارت هاي علمي فراگيران ، آموزش عميق محتواي سر فصلهاي عناوين آموزشي منتخب ، شکوفا کردن استعدادهاي علمي فراگيران و فعليت بخشيدن به استعدادها، مهيا ساختن دانش‌پژوهان براي اجراي طرح‌هاي پژوهشي، ارائه سمينار، نقد، مناظره و شناسايي نيروهاي مستعد به منصه اجرا درآورده است. خاطر نشان می شود طرح آموزش پژوهش‌محور بر اساس برخي مباني نظري طراحی گردیده است که بخشی از این مبانی عبارتند از:
• مساله‌محوري در فرايند آموزش به جاي موضوع‌محوري
• استفاده از روش کارگاهي و فعاليتهاي عملي براي انتقال محتواي آموزشي
• ايجاد انگيزه در دانش پژوه از طريق اثر علمي، سمينار، نقد و گفتگو
• لزوم آشنايي دانش‌پژوه با فضاي علمي رشته و مهيا شدن براي ورود و تاثيرگذاري در اين عرصه
• کاربردي ساختن دانش های آموخته شده
با اجراي اين طرح در سه نيمسال گذشته(نيمسال اول و دوم تحصيلي 88-89 و نيمسال اول 89-90) تعداد 1095 نفر از دانش پژوهان در قالب 58 درس اين دوره ها را طي کرده اند که با وجود چالشهاي متعدد موفقيت قابل قبولي داشته است. چالشهايي از قبيل عدم آشنايي کامل اساتيد با لوازم طرح با آنکه از توانايي بسيار بالايي برخوردارند، عدم واحد سازماني مشخصي که امور مربوط به طرح را پيگيري و به اجراي آن نظارت دقيق داشته باشد(کارشناسان دفتر برنامه ريزي آموزشي در کنار ساير کارها در حد توان به امور مربوط به طرح پرداخته اند) و ...
رویکردهای‌تدوین پایان نامه‌های مقاطع ارشد و‌دکتری تخصصی
پایان نامه های مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری موسسه بنابر اهداف و ماموریت های موسسه تدوین می گردند . در زمان بررسی طرح های پژوهشی دانش پژوهان در شورای تحصیلات تکمیلی و شورای پایان نامه ها ، در زمان اجرا و در نهایت در جلسات دفاع ، نهایت دقت از سوی اساتید محترم به کار گرفته می شود تا پایان نامه های دانش پژوهان ضمن برخوداری از معیارهای دقیق علمی جنبه های نظریه پردازی و تولید علم مبتنی بر معیارهای اسلامی در آن لحاظ گشته و ناظر به نیازهای مختلف جامعه و پاسخگو به شبهات موجود باشند . لازم به ذکر است ، تاکنون 29 نفر موفق به دفاع از پایان نامه های خود در مقطع دکتری شده اند و 53 نفر نیز در حال تدوین پایان نامه های خود در این مقطع می باشند همچنین 637 نفر از پایان نامه های خود در مقطع کارشناسی ارشد دفاع نموده اند و 96 نفر در حال تدوین پایان نامه های خود در این مقطع می باشند . خاطر نشان می شود پایان نامه های برتر موسسه به صورت کتاب چاپ می شود تا در معرض استفاده عموم مخاطبان قرار گیرد.
حضور فارغ التحصيلان مؤسسه در عرصه های مختلف علمی و اجرایی
موسسه امام خميني "ره " در راستاي ماموريت ها و تکاليف خود طي سال هاي اخير توانسته است ، در رشته هاي مختلف به تربيت دانش پژوهان در رشته هاي تخصصي و مقاطع تحصيلي مختلف اقدام نمايد . تاکنون 2093 نفر از دانش پژوهان موسسه در مقاطع مختلف تحصيلي فارغ التحصيل شده اند که از اين تعداد 1409 نفر در مقطع کارشناسي ، 635 نفر مقطع کارشناسي ارشد و 49 نفر در مقطع دکتري تخصصي فارغ التحصيل شده اند .
فارغ التحصيلان موسسه به عنوان ثمرات تلاش هاي چندين ساله موسسه ضمن آشنايي با مباني ديني واعتقادي وکسب دانش تخصصي در رشته هاي مختلف علوم انساني با حضور در حوزه هاي مختلف تمامي تلاش خود در راستاي تحقق اهداف مقدس نظام جمهوري اسلامي و منويات مقام معظم رهبري به کار گرفته اند . بخشي از سنگرهاي مختلف علمي و اجرايي که فارغ التحصيلان موسسه در آنها مشغول فعاليت مي باشند، به شرح ذيل است :
• تدريس و مديريت در حوزه هاي علميه
• تدريس و مديريت در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي
• تدريس و مديريت در مراکز آموزش و پرورش
• قبول تصدي امامت جمعه در مناطق مختلف
• قبول مسئوليت دفاتر نهاد رهبري در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي
• حضور در نمايندگي هاي ولي فقيه در سپاه پاسداران، عقيدتي سياسي ارتش، عقيدتي سياسي نيروي انتظامي
• قبول تصدي نمايندگي هاي ولي فقيه در وزارت جهاد کشاورزي
• همکاري و قبول مسئوليت هايي در سازمان هاي اوقاف و تبليغات اسلامي
• همکاري با جامعه المصطفي العالميه جهت تربيت طلاب کارآمد براي خارج از کشور
• حضور در فعاليت هاي تبليغي در مناسبت هاي مختلف مذهبي
• همکاري با رايزن ها و مجموعه هاي فرهنگي خارج از کشور
• همکاري در توليد برنامه هاي علمي و فرهنگي صدا و سيماي داخل و خارج کشور به منظور افزايش شناخت مخاطبان داخلي و خارجي از مباني دين اسلام ، مذهب تشيع و انقلاب اسلامي