حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فاریاب دانش‌پژوه مقطع دکتری در رشته کلام اسلامی و فارغ‌‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) رتبه سوم بخش جوان ششمین جشنواره بین‌المللی فارابی، ویژه تحقیقات علوم انسانی و اسلامی را کسب کرد.

اثر پژوهشی وی کتاب «عصمت امام در تاریخ تفکر امامیه تا پایان قرن 5 هجری» است که در گروه علمی «فلسفه، کلام، اخلاق، ادیان و عرفان» توانست به این رتبه دست یابد.

حجت‌الاسلام فاریاب در پاسخ به این که جشنواره فارابی به چه منظور برگزار می‌شود و چه عاملی باعث شد تا در این جشنواره شرکت نمایید، گفت: جشنواره فارابی درباره علوم انسانی و اسلامی بوده و جشنواره‌ای بین‌المللی است،‌ که در حوزه‌های مختلفی مانند اقتصاد، حقوق، تاریخ،‌ روان‌شناسی و کلیه علوم انسانی آثار می‌پذیرد. از برگزیدگان این جشنواره افرادی از کشورهای سوئیس و امریکا هم بودند، قبلا آقای رنجبر از محققان مؤسسه در جشنواره فارابی شرکت کرده بود و از برگزیدگان جشنواره بوده است. موفقیت ایشان موجب ایجاد انگیزه در بنده شد تا اثر ناچیز خود به جشنواره بفرستم. البته این کتاب سال گذشته نیز در هجدهمین جشنواره کتاب سال دانشجویی نیز رتبه برگزیده را به ‌دست آورده بود.

وی در توضیح محتوای اثر خود گفت: در واقع به مسئله امامت با رویکرد تاریخی اشکالات زیادی وارد می‌شود. بعضی مستشرقان و یا شبهه افکنان با مطالعات تاریخی ناقص، نتایجی استخراج می‌کنند و اندیشه‌های فعلی را زیر سؤال می‌برند. مثلا چنین شبهه‌ای را مطرح می‌کنند که الآن شیعیان معتقد به عصمت هستند؛ در حالی‌که اصحاب ائمه ـ که معاصر با ائمه بوده‌اند ـ معتقد به عصمت نبوده‌اند و اعتقاد ما به عصمت هم یک عقیدة ساختگی است.

این شبهه و نظیر آن را نمی‌توان با استدلال عقلی پاسخ گفت؛ بلکه ما نیز باید با مطالعات تاریخی به پاسخ آن همت گماریم وثابت کنیم که آیا اندیشه‌های ما پیشینه دارد یا نه. در کتاب «عصمت امام در تاریخ تفکر امامیه تا پایان قرن 5 هجری» به بررسی این موضوع در 5 قرن ـ از پیامبر(ص) تا شیخ طوسی ـ پرداخته شده است.

پس از بررسی این مسئله ثابت شد که اعتقاد به عصمت از زمان ائمه وجود داشته‌ و ائمه هم بسیار بازگو کرده‌اند و شیعیان زیادی هم قائل به عصمت بوده‌اند؛ ازاین‌رو اعتقاد ما به عصمت یک عقیدة ساختگی نیست.

حجت الاسلام فاریاب در توضیح این مطلب که از چه منابعی برای تألیف این کتاب استفاده کرده‌اید، اظهار داشت: در منابع تاریخی اهل سنت (از تاریخ طبری)، و شیعه (از الفتوح ابن اعثم کوفی)، از تفاسیر اهل سنت(فخر رازی)، و شیعه (شیخ طوسی، تبیان)، مبانی کلامی اهل سنت (شرح المواقف ایجی)، و شیعه (اوایل المقالات شیخ مفید(ره)) و علاوه بر اینها حدود 300 منبع برای تألیف این کتاب مورد استفاده قرار گرفته است.

وی در ادامه افزود: برای تألیف این کتاب از سال 1384 تا 1387 در کنار مطالعات علمی و تحصیلات حوزوی و مقطع کارشناسی ارشد مؤسسه امام خمینی(ره) مشغول به تحقیق و تألیف شدم و در اصل جرقه این کار از مقطع کارشناسی ارشد در ذهنم ایجاد شد.

برگزیده جشنواره بین‌المللی فارابی خاطرنشان کرد: وظیفه می‌دانم از استاد گرانقدر حضرت آیت‌الله مصباح قدردانی و تشکر کنم و همچنین از اساتید عزیز استاد محمدتقی سبحانی، دکتر برنجکار، دکتر قاسم جوادی، دکتر یوسفیان و استاد فتحعلی قدردانی نمایم و همچنین از زحمات والدین محترم و همسر گرامی که زحمات بسیاری برای بنده کشیدند، تشکر کنم.

اگر معتقد هستیم مؤسسه مرکز انتشار افکار ناب اسلامی هست باید تلاش کنیم مؤسسه را بشناسانیم و با شناساندن مؤسسه محققین و مردم به مؤسسه گرایش بیشتری پیدا خواهند کرد و گرفتار اندیشه‌های التقاطی نخواهند شد.

دانش‌پژوهان مؤسسه با ارسال آثار خود به این‌گونه جشنواره‌ها می‌توانند مؤسسه را بهتر بشناسانند و با معرفی مؤسسه به دانشوران، حضرت آیت‌الله مصباح یزدی ـ علامه طباطبایی و مطهری زمان ـ را بهتر خواهند شناخت.

وی در پاسخ به این  سؤال که آیا کتاب دیگری هم دارید؟ گفت: کتاب «معنا و چیستی امامت در قرآن و سنت و آثار متکلمان» نیز به چاپ رسیده است.

حجت‌الاسلام فاریاب به سؤال «انگیزه شما برای نوشتن کتاب برای دفاع از عصمت چیست» این‌گونه پاسخ داد: اگر ما بپذیریم که باید حرف‌های حق را از منبع اصلی بگیریم، روشن است که ائمه ما منبع اصلی هستند. از این جهت با شناختن ائمه اطهار به حرف‌های اصیل و ناب که موجب سعادت ما در دنیا و آخرت می‌شود، دست پیدا کنیم. به‌علاوه این‌که در جهان اسلام با وجود فرقه‌های مختلف و مباحثی بین این فرقه‌ها و شیعه وجود دارد؛ ازاین‌رو لازم است هم خودمان شناخت عمیق‌تری نسبت به امامان علیهم السلام، داشته باشیم و هم آنکه در برابر شبهات مخالفان، به دفاع از کیان ایشان بپردازیم. نکته دیگر آنکه،‌ آنگاه می‌توان به سخنان امامان علیهم السلام به عنوان یک منبع فکری مراجعه کرد که عصمت ایشان ثابت شود؛ ازاین‌رو،‌ دفاع از اندیشه عصمت اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند.‌

وی در پایان اظهار داشت: از همه دانش‌پژوهان عاجزانه تقاضا داریم به این وادی بیایند و برای شناساندن ائمه اطهار همت کرده تا مجبور نباشیم شناخت خود از امامان را مستند به سخنان برخی مداحان کرده باشیم. البته در این راستا،‌ معاونت پژوهش موسسه، چندسالی است که با تشکیل کارگروه امام‌شناسی به این مهم کمک کرده است.