عضو خبرگان رهبري، اسلامي کردن علوم انساني را بزرگ‌ترين و عميق‌ترين نياز نظام اسلامي دانست و در توضيح آن گفت: با سقوط نظام شاهنشاهي و سرکار آمدن نظام اسلامي و عوض شدن نهادها، تحولات بسياري به وجود آمد که البته طبيعي و قابل پيش‌بيني بود، مثل تحولاتي که در امور سياسي، روابط بين الملل و اقتصاد به وجود آمد. اما نکته‌اي که بسياري از مردم و حتي خواص نسبت به آن غافل بودند، تحولات فرهنگي بود، حال آن که اساس انقلاب اسلامي، تحول فرهنگي بود و ساير تحولات ديگر نيز ناشي از همين تحول بود.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني آثار حضرت آيت الله مصباح يزدي، رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) در مراسم اعطاي جوايز برگزيدگان نخستين جشنواره علمي و پژوهشي علامه طباطبائي (ويژه علوم انساني) با اشاره به اين‌که موضوع علوم انساني از ابتداي انقلاب مورد توجه حضرت امام (ره) و ياران ايشان و مقام معظم رهبري قرار داشته و بارها اين مسئله مطرح شده است، اظهار داشت: پيگيري‌هايي نيز در خصوص علوم انساني صورت گرفته است، اما در مجموع بعد از گذشت نزديک به چهار دهه، هنوز تا وضع مطلوب، فاصله بسياري دارد.

آيت الله محمد تقي مصباح يزدي با اشاره به اين‌که در زمينه علوم انساني اسلامي، کمبودهاي فراواني وجود دارد، ادامه داد: مهم‌ترين کمبود‌ها ناشي از ميراث دوران منحوس ستمشاهي بود که بنا را بر حذف اسلام از ساخت‌هاي مختلف زندگي مردم گذاشته بود؛ از طرفي نيز دانشگاه‌هاي ما تحت تأثير نفوذ فرهنگ و علوم غربي بود و طبيعتا اساتيد دانشگاه نيز علم خود را در دانشگاه‌هاي غربي به دست آورده بودند و کتاب‌هاي درسي دانشگاه نيز ترجمه کتب غربي بود؛ لذا در اين شرايط حتي اگر کسي حسن نيتي هم داشت، راهي برايش وجود نداشت.

وي با بيان اين‌که حوزه‌هاي علميه نيز وضع خوبي نداشتند، ادامه داد: در همان دوران ستمشاهي يعني قريب به هفتاد سال پيش، حوزه‌هاي علميه نيز در کمال ضعف خودشان قرار داشتند و بسياري از حوزه‌ها تعطيل شده بود و حتي مدارس علميه، تبديل به انبار کالاي برخي بازاري ها، بيمارستان يا نظاير آن‌ها شده بود و خبري از تحصيل رسمي در حوزه‌ها نبود.

عضو خبرگان رهبري با اشاره به اين‌که در سال‌هاي منتهي به انقلاب به تدريج زمينه‌هايي در حوزه‌هاي علميه ايجاد شده بود و وجود بزرگاني چون آيت الله بروجردي به آن رونق داده بود، خاطر نشان کرد: اما کسي که توانست از اين زمينه به بهترين وجه بهره‌برداري کند و نقطه عطفي را در تاريخ کشور رقم زده و نظام اسلامي را به وجود بياورد، امام (ره) بود و خداوند نيز بر سر ملت منت نهاده و انقلاب اسلامي به پيروزي رسيد.

وي با اشاره به اين‌که مسئله اسلامي کردن دانشگاه‌ها از همان اوايل انقلاب براي عده‌اي مبهم بود، ادامه داد: برخي گمان مي‌کردند که با ساخت مسجد و نمازخانه در دانشگاه‌ها، اين امر محقق مي‌شود!

وي با اشاره به اين‌که براي اسلامي شدن دانشگاه‌ها بايد در سه ساحت کار شود، ادامه داد: اولين مرحله تغيير معارف بنيادين علوم غربي و به عبارت ديگر تبيين فلسفه‌هاي علوم بر مبناي تعريف اسلام از انسان و با توجه به نظام اسلامي است. در واقع تبيين شود که اين علوم براي کدام موجود هستند؟ موجودي با حدود 70 سال عمر يا موجودي ابدي؟

اين فيلسوف اسلامي با اشاره به دومين ساحتي که بايد براي اسلامي کردن علوم انساني در آن کار شود، ادامه داد: علومي مانند اقتصاد، مديريت، روان شناسي، جامعه شناسي، سياست و نظاير اينها، علومي هستند که به ابتکار دانشمندان و با توجه به نيازهاي جامعه‌شان و مبتني بر جهان‌بيني خودشان، به وجود آمده است. طبيعي است که وقتي نظامي اسلامي مبتني بر اسلام به وجود آمد، بايد پايه‌هاي اين علوم بر اساس اسلام شناخته شود و اين دومين بخشي است که بايد در آن کار شود؛ البته کار در اين زمينه، مستلزم صرف هزينه و وقت طولاني است.

وي بخش سوم را تبيين و شناسايي فرمول‌هاي اجرايي براي اِعمال اين علوم در جامعه دانست و ادامه داد: اين بخش، در واقع زماني بايد انجام شود که دو بخش قبل از آن، به خوبي و با دقت، به نتيجه رسيده باشد.

وي با اشاره به اين‌که براي اسلامي‌سازي علوم انساني در مقابل انبوهي از مسائل قرار داريم، خاطر نشان کرد: بايد کساني با همت بلند و پشتکار جهادي عهده‌دار چنين کاري شوند؛ البته عده‌اي مشغول به انجام شده و کارهاي زياد و مطلوبي هم انجام داده‌اند، اما تا رسيدن به نتيجه، هنوز فاصله زيادي وجود دارد.

آيت الله مصباح يزدي با اشاره به اين‌که يکي از مشکلات اسلامي‌سازي علوم انساني، نبود متخصص در اين زمينه است، ادامه داد: در واقع اين راهي بود که قبل از آن، اصلا پيموده نشده بود. اما بحمدالله امروز بسياري از اين مسائل مطرح و حل شده و برخي از آن مسائل نيز در مراحل پاياني است؛ تئوري هايي از همين حجره‌هاي حوزه‌هاي علميه بيرون آمده است که دانشمندان برجسته غربي در مقابل آن خضوع کرده و لب به تحسين آن گشوده‌اند.

وي با تأکيد بر لزوم حرکت و تلاش جهادي در اين راه، ضمن يادآوري تأييدات و پيگيري‌هاي مقام معظم رهبري که سبب پيشرفت در کار شده است، افزود: البته در اين مسير موانعي نيز وجود دارد؛ اولين مانع اين‌که که قانع کردن اساتيد دانشگاه بسيار دشوار بود که حاصل زحمات و تلاش‌هاي خود را کنار بگذارند و براي علوم انساني جديد آن هم بر اساس رواياتي مربوط به 1400 سال پيش، دست به کار شوند. البته کم‌کم تناقض علوم انساني متناسب با فرهنگ الحادي با فرهنگ توحيدي و الهي آشکارتر شد که زمينه را براي متقاعد کردن اساتيد، آماده‌تر کرد. بحمدالله امروز اين مانع در مورد بسياري از اساتيد برطرف شده و حتي همواره پيگير هستند که چه تلاش‌هايي در زمينه علوم انساني شده و مي‌شود.

علامه مصباح يزدي اسلامي کردن علوم انساني را بزرگ‌ترين و عميق‌ترين نياز نظام اسلامي دانست و در توضيح آن گفت: با سقوط نظام شاهنشاهي و سرکار آمدن نظام اسلامي و عوض شدن نهادها، تحولات بسياري به وجود آمد که البته طبيعي و قابل پيش‌بيني بود، مثل تحولاتي که در امور سياسي، روابط بين الملل و اقتصاد به وجود آمد. اما نکته‌اي که بسياري از مردم و حتي خواص نسبت به آن غافل بودند، تحولات فرهنگي بود، حال آن که اساس انقلاب اسلامي، تحول فرهنگي بود و ساير تحولات ديگر نيز ناشي از همين تحول بود.

عضو خبرگان رهبري ادامه داد: هر چند يک سري امور را، مردم به خاطر متابعت از امام (ره) مي‌پذيرفتند، اما اين مسير، هميشه نمي‌توانست تداوم داشته باشد، بلکه کار بايد از ريشه درست شود و علوم به صورت اسلامي عرضه شود.

وي با بيان اين‌که امروزه اين علوم به برکت تلاش‌ها و زحمات متعدد و توجه مقام معظم رهبري و عنايات ولي عصر (عج) تا حدود زيادي آماده شده است، خاطر نشان کرد: در واقع نهالي که غرس شده، تبديل به درخت شده و ميوه نيز داده است، اما هنوز وقت چيدن ميوه فرا نرسيده و ميوه کال است.

آيت الله مصباح ادامه داد: بايد براي چند بخش آماده شد و افراد آماده در هر يک از بخش‌ها، شناسايي شده و کارها پيش برده شود. يکي از بخش‌ها شناخت روش تحقيق در اين زمينه است؛ يعني بايد موضوع و حکم درست شناخته شوند؛ البته در باب احکام، فقه متکفل بيان آنهاست، اما کار فقه، موضوع‌شناسي نيست، لذا بايد موضوع‌شناسي شده و ببينيم در چه موضوعاتي از علوم انساني، اصطکاک نگرش‌هاي الهي با نگرش غربي و الحادي وجود دارد و از چه مقوله‌اي است تا روش مناسب براي تحقيق آماده شود.

وي ادامه داد: علاوه بر موضوع‌شناسي و دسته‌بندي موضوعات بايد روش‌هاي کاربردي را شناسايي کرد؛ زيرا روش‌هاي کاربردي غير از روش‌هاي حل مسئله و محتواست و بايد بر اساس نياز‌ها و شيوه اجرا در سيستم، طراحي شوند.

گفتني است در پايان مراسم از برگزيدگان نخستين جشنواره علمي و پژوهشي علامه طباطبائي با حضور علامه مصباح يزدي، تقدير به عمل آمد.

اين مراسم نهم مهرماه در سالن همايش‌هاي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) برگزار شد.