عضو خبرگان رهبري گفت: علامه طباطبائي و شهيد مطهري حق عظيمي بر جامعه اسلامي و فلسفه اسلامي دارند، و به برکت وجود اين دو بزرگوار، فلسفه اسلامي از سقوط در مقابل مارکسيسم و ايده آليسم نجات يافت.

به گزارش مرکز خبر و اطلاع رسانی روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به نقل از پايگاه اطلاع رساني آثار حضرت آيت الله مصباح يزدي، رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) در ديدار با اعضاي انجمن معرفت شناسي حوزه علميه، با اشاره به اين که عمده ترين مسأله در فلسفه، معرفت شناسي است اظهار داشت: در واقع فلسفه در مقابل سوفسطائي ها مطرح شد و به وجود آمد؛ چرا که در دوره سوفسطائيان، شکاکيت ترويج مي شد و شناخت يقيني غير ممکن شمرده مي شد؛ اما با ظهور سقراط و افلاطون و مخصوصا بعد از ارسطو، شکاکين به نوعي منقرض شدند.

آيت الله مصباح يزدي با اشاره به اين که در قرون وسطي دوباره موج شک گرايي پديد آمد و در اثر شبهاتي که مطرح شد تمايل به شکاکيت در برخي دانشمندان به وجود آمد، خاطر نشان کرد: حتي امروز هم در بسياري از محافل دنيا اين اعتقاد وجود دارد که نمي توان به يقين رسيد و جزم گرايي و دگماتيسم به عنوان يک نقص و انگ به شمار مي رود!

وي با بيان اين که جزم گرايي عمده ميراثي است که از فلسفه براي ما باقي مانده است، خاطر نشان کرد: جزم گرائي مورد قبول فيلسوفان اسلامي نيز قرار گرفت و در واقع اساس فلسفه را تشکيل داد و اين مسأله در دوران معاصر به همت علامه طباطبائي و شهيد مطهري ( رضوان الله عليهما ) مورد بحث قرار گرفت؛ چرا که اين گونه مباحث براي مقابله با دو تفکر انحرافي ضروري بود؛ يکي مارکسيسم و ديگري ايده آليسم.

استاد فلسفه حوزه علميه قم خاطر نشان کرد: مارکسيست ها، معرفت را کيفيت انعکاس امر خارجي در ذهن عنوان مي‌کردند و حتي ساير معرفت‌ها را نيز به نوعي به محسوسات بازمي‌گرداندند، و هر چند مارکسيست ها در اين زمينه تخصصي نداشتند و اين بحث را ضمني مطرح مي کردند، اما بالاخره نوعي تفکر انحرافي بود که رواج آن خطري براي معرفت شناسي الهي بود.

وي گرايش ايده آليستي را دومين تفکري دانست که در مقابل جزم گرايي و پذيرش امکان رسيدن به يقين قرار داشت و ادامه داد: اين گرايش هم از طرف هيوم و امثال وي و بعد ها از سوي هگل مطرح شد، که فضاي معرفت شناسي را فضايي متشنج، مبهم و ظلماني مجسم مي کرد؛ و طبيعي بود که در اين فضا و بر اساس اين تفکر، وقتي اسلام بخواهد عقايد خود را تثبيت و عقايد منحرف را نقض کند، بايد مبناي محکمي داشته باشد؛ از اين رو بزرگان احساس  کردند که بايد روي اين مسأله کار شود و اصول فلسفه و روش رئاليسم علامه طباطبائي با پاورقي‌هاي بسيار مهم شهيد مطهري، اولين کتاب خوب در اين زمينه بود.

وي با بيان اين که علامه طباطبائي و شهيد مطهري حق عظيمي بر جامعه اسلامي و فلسفه اسلامي دارند، خاطر نشان کرد: اگر چنين حرکتي از سوي آن ها صورت نگرفته بود؛ ما امروز در فلسفه بسيار ضعيف بوديم و در مقابل مکاتب فلسفي به شدت احساس ضعف مي کرديم؛ لذا به برکت وجود اين دو بزرگوار فلسفه اسلامي از سقوط در مقابل مارکسيسم و ايده آليسم نجات يافت.

عضو خبرگان رهبري با اشاره به نقش انقلاب اسلامي در احياي فلسفه اسلامي اظهار داشت: اگر انقلاب اسلامي نبود ، علامه طباطبائي و ديگران نمي توانستند چنين موقعيتي را براي فلسفه اسلامي به وجود بياورند، چرا که تا قبل از آن نه فلسفه به دليل مخالفت‌هاو حتي تکفيرها، در حوزه هاي علميه داراي جايگاهي مستحکم نبود؛ و از طرف ديگر روحانيون نيز در محافل علمي جايگاهي نداشتند؛ به عنوان نمونه شهيد مطهري علي رغم  معلومات خود، به سختي و علي رغم مخالفت هاي فيزيکي و فکري توانست خود را در دانشگاه تثبيت کند.

وي خاطر نشان کرد: بعد از پيروزي انقلاب اسلامي و مطرح شدن اسلامي سازي علوم انساني، در حوزه نيز تحولاتي صورت گرفت؛ آن هم چنان تحولي که فلسفه اسلامي توانست خود را مطرح کند، پاسخ شبهات را بدهد، و حتي به جايي برسد که در برخي موارد برتري خود را بر مکاتب فلسفي غربي به اثبات برساند، به گونه اي که خود غربي ها نيز به آن اذعان کنند؛ که البته همه اين ها در سايه انقلاب اسلامي صورت پذيرفت.

عضو خبرگان رهبري با اشاره به اين که وضع حوزه علميه امروز با پنج دهه پيش اصلا قابل مقايسه نيست، خاطر نشان کرد: اين در حالي است که از دوران صفويه تا قبل از انقلاب، تحول خاصي رخ نداده بود؛ و قبل از انقلاب اسلامي،  فلسفه و شاخه هاي مختلف فلسفه و فلسفه هاي مضاف، در حوزه شناخته شده نبود، و حتي فلسفه اخلاق  مفهومي نامأنوس بود؛ اما به برکت انقلاب همان گونه که در عرصه هاي نظامي و سياسي، موفقيت هاي بسياري کسب شد، در اين زمينه نيز موفقيت هاي چشمگيري حاصل شد.

وي خاطر نشان کرد: قبل از چنين تحولي، بسياري از شبهاتي که در غرب مطرح شده بود، جواب معقولي نداشت و در پاسخ به شبهات به جملاتي نظير اين که اين ها کفريات غربي هاست و نظاير آن بسنده مي شد؛ اما بعد از انقلاب، چند طلبه در قم به شبهاتي که هزار سال غربي ها نتوانسته بودند پاسخ دهند، پاسخ دادند که البته کاري بسيار بزرگ بود؛ به گونه اي که تعجب متخصصين غربي را نيز برانگيخت.

استاد فلسفه و تفسير قرآن کريم با تذکر اين نکته که خداوند دوست دارد که بندگان نعمت هايش را بشناسند و شکر آن را به جاي آورند، افزود: نبايد تصور کنيم که علم تمام شده و به قله رسيده ايم، بلکه دانش بشري هرگز به قله نمي رسد و همواره باب هايي وجود دارد که بايد گشوده شوند؛ مخصوصا اين که هر روز شبهات و سخنان جديدي مطرح مي شود که بايد جواب داده شود، و طبيعتا پرداختن به چنين مسائلي داراي حسن فعلي بسيار است و حسن فاعلي آن نيز به ميزان اخلاصي است که افراد دارند که گاه موجب مي‌شود ارزش  آن بي نهايت شود.

گفتني است اين مراسم نهم بهمن ماه در سالن تشريفات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) برگزار شد.