دبیر علمی همایش «اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان» در دیدار با حضرت آیت‌الله  العظمی نوری همدانی مدظله‌العالی پس از تبریک ماه مبارک رجب و اعیاد پربرکت این ماه به محضر شریف ایشان گفت: از این که وقت شریفتان را به کمیته علمی و اعضای شورای سیاستگذاری و برنامه ریزی و نماینده های مراکز همکار در همایش بین المللی اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، اختصاص داده‌اید و ما را به حضور پذیرفته‌اید تشکر می‌نمایم.

 

آیت‌الله  رجبی در این دیدار گزارشی از فعالیت‌های انجام گرفته برای برگزاری همایش بین‌المللی اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان ارائه کرد.

وی با بیان این که برای تجلیل از مقام شامخ علامه طباطبایی و تفسیر المیزان تا به حال کارهایی شده است اما تا حدی که شایسته مقام ایشان و تفسیر گرانسنگشان اقدامی درخور صورت نگرفته است اظهار داشت: برای تجلیل از مقام شامخ علامه طباطبایی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) که تحت ریاست آیت‌الله  مصباح مدظله‌العالی اداره می‌شود از دو سال پیش اقدامی برای معرفی علامه و تفسیر المیزان در سطح بین المللی آغاز کرد از جمله این فعالیت‌ها برگزاری همایش بین‌المللی اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان است که در آبان‌ماه امسال در سه روز برگزار خواهد شد. 

آیت‌الله  رجبی خاطر نشان کرد: این همایش با مشارکت حدود 30 مرکز داخل و خارج از کشور برگزار می‌شود و از سخنرانی ها و ارائه مقاله‌های محققان داخلی و خارجی از کشور انشاالله بهره‌مند خواهیم شد.

وی عناوین فعالیت‌های انجام شده و در حال انجام را برشمرد و گفت برای این همایش سرفصل‌ها و محورهایی تهیه شده است و با همکاری محققان رشته‌های مختلف علوم انسانی و و اسلامی کارهایی انجام شده و درحال انجام است.

دبیر علمی همایش تصریح کرد محورهای اصلی همایش ده محور با عناوین مطالعات روش‌شناختی و معرفت شناختی ،مطالعات وجود شناختی، مطالعات جهان شناختی، مطالعات دین شناختی، مطالعات قرآن شناختی،  مطالعات حدیث شناختی، مطالعات فقهی و اصولی، مطالعات علوم انسانی رایج و مطالعات ادبی و هنری است و زیرمجموعه این محورهای کلی در حدود 700 محور است که اندیشمندان مختلف دیدگاه های علامه طباطبایی را در قالب مقاله و سخنرانی در طول 3 روز همایش ارائه خواهند نمود. وی در ادامه اظهار داشت ما تاکنون حدود 500 مقاله به زبان‌های عربی ، انگلیسی و فارسی دریافت کرده‌ایم که مورد بررسی قرار خواهند گرفت و بر اساس رتبه علمی پژوهشی این همایش، مقاله‌های برگزیده این همایش هم در مجلات علمی پژوهشی و سایر مقالات دارای اعتبار علمی در مجلات علمی -ترویجی چاپ خواهد شد و هنگام برگزاری همایش مجلات به شرکت کنندگان اهدا خواهد شد و در حدود 10 شماره مجله علمی - ترویجی و علمی - پژوهشی تا آن موقع آماده خواهد شد.

دبیر علمی همایش خاطر نشان کرد: کتاب شناخت علامه طباطبایی درخصوص تفسیر المیزان اعم از کتاب و مقاله و پایان نامه ها و سایت ها انشاالله تهیه و منتشر خواهد شد.

وی در ادامه گفت: طرح تفسیر موضوعی المیزان از دیگر فعالیت‌هایی است که بخشی از مرحله اول از مراحل سه گانه آن در همایش ارائه خواهد شد. این طرح بسیار گسترده ای است که در حوزه علوم انسانی و اسلامی در حال انجام است و این طرح که سه مرحله دارد مرحله اول آن تصنیف موضوعی المیزان است که حدود 60 محقق و ناظر در این حوزه کار می‌کنند. مرحله دوم تنظیم و تبیین این داده ها است و مرحله سوم تفسیر موضوعی بر اساس المیزان است. الان در مرحله نخست هستیم یعنی تصنیف موضوعی و در همایش بخشی از آن به صورت نرم افزار تهیه و ارائه خواهد شد.

دبیر علمی همایش بین‌المللی «اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان» با اشاره به پیش‌همایش‌های برگزار شده خاطر نشان کرد: در حدود ده پیش‌همایش در شهرهای در قم – تهران – شیراز – مشهد – اصفهان و تبریز در نظر گرفته شده است که تعدادی از آنها برگزار شده و در ارائه مقاله – سخنرانی و میزگرد علمی در رابطه با همایش بین المللی علامه طباطبایی و درباره اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان به ارائه تحقیقات خود پرداخته اند و پیش همایش‌های دیگر هم تا قبل از همایش برگزار خواهد شد.

دبیر علمی همایش بین‌المللی «اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان» در ادامه افزود: مصاحبه با اندیشمندان درباره آرا مرحوم علامه طباطبایی در حوزه های مختلف علوم انسانی و اسلامی از فعالیت‌های همایش خواهد بود. دیدار بزرگان و مراجع و دریافت پیام تصویری یا پیام کتبی  از شخصیت‌های طراز اول برای همایش نیز از دیگر فعالیت‌ها می‌باشد.  چهار خبرنامه علمی نیز که به معرفی چکیده مقالات گزارش‌ علمی دیدارها ، معرفی شاگردان علامه و معرفی مراکز همکار می‌پردازد و شخصیت علامه و آثار آن مرحوم را معرفی می‌نماید تا برگزاری همایش منتشر خواهد شد.

آیت‌الله  رجبی در پایان خطاب به حضرت آیت‌الله  العظمی نوری همدانی گفت: جمع حاضر اعضای شورای سیاستگذاری، اعضای شورای برنامه ریزی و برخی از نمایندگان تعدادی از مراکز در قم هستند که همه ما آماده ایم از بیانات حضرت مستطاب عالی بهره مند شویم.

 

 

علامه طباطبایی فقط یک مفسر نبود، تجسم اخلاق قرآنی بود.

بخشی از بیانات ارزشمند حضرت آیت‌الله  العظمی نوری همدانی «مدظله‌العالی» در دیدار با اعضای شورای سیاستگذاری و برنامه ریزی همایش بین‌المللی «اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان»

با عرض خیر مقدم به علمای مکرم و سروران عزیز و عرض تبریک ایام ماه مبارک رجب چند مطلب را به عرضتان می‌رسانم. مطلب اول در نوشته‌ای که داشتید آمده است یکی از اهداف همایش، «ذخایر عالم تشیع را معرفی کردن است» که مطلب بسیار مهم و بزرگی است و جزاءکم ا... خیرا.

ما باید ذخایر تشیع را معرفی کنیم.

شیعه ذخایر فراوانی دارد. کتاب «تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام» اثر علامه سید حسن صدر است که این کتاب خیلی مهم است و در تمام علوم با ذکر مدارک و افراد اثبات کرده است که موسسین علوم اسلام شیعیان بودند. به هر حال صد سال بود که کتاب نمی‌نوشتند! و می‌گفتند «حسبنا کتاب‌الله» شیعیان بودند که مبادرت کردند به تالیف و تصنیف و تحقیق و این مسایل که در هر فنی از فنون، ایشان نمونه‌های فراوانی و افراد بسیار را ذکر می‌کنند که در کتاب تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام» آمده است.

ما باید در این فکر باشیم که ذخایر تشیع را و علمای بزرگ را از لحاظ چهره سیاسی، فرهنگی، علمی و حکومتی معرفی کنیم و این کار بسیاربسیار بزرگی است و فصل جدیدی را در حوزه ما باز می‌کند که در این راه گام برداریم. انشاالله کار شما مقدمه‌ای باشد برای معرفی تمام چهره‌های تاثیرگذار عالم تشیع که البته یکی از آنها آیت‌الله  طباطبایی روحی له الفداه است که بنده 5 سال در درس تفسیر و اسفار ایشان حضور داشتم.

مطلب دوم: این تفسیر مانند دریاست. مطالب بسیار زیاد است اگر ما بتوانیم این مطالب را دسته‌بندی و جدا کنیم و بر هر کدام آز آن شرحی بنویسیم کار بسیار ارزشمندی است. بنده آن موقع که به درسشان می‌رفتم و عادت بر نوشتن داشتم درباره آیه 200 سوره آل عمران پانزده مطلب فرموده‌اند:

اول این که انسان یک موجود اجتماعی است مثل نوع حیوانات نیست که زندگیش فردی باشد. در میان حیوانات فقط زنبورعسل، مورچه و موریانه و ... زندگی اجتماعی دارد اما انسان یک موجود اجتماعی است.

دوم این که رشد و نمو انسان در اجتماع صورت می‌گیرد. بنابراین اجتماع در رشد و نمو انسان چقدر موثر است هم از جنبه مثبت و هم منفی که این مطلب بسیار مهمی است.

در ضمن، واجبات کفایی و واجبات عینی داریم و مردم نوعا به واجبات کفایی اهمیت نمی‌دهند درحالی که واجبات کفایی که باید با اجتماع صورت بگیرد اهم از واجبات عینی است. امر به معروف و نهی از منکر ، تاسیس حکومت و مطالب بسیار زیادی هست که این‌ها از واجبات کفایی است در مکاسب مانند طب و ... مردم باید بروند و آن را یاد بگیرند.

حضرت علامه می‌فرماید که واجبات کفایی خیلی مهم است و این ها بر می‌گردد به این که واجبات کفایی انجام می‌گیرد.

سوم: عنایت اسلام به اجتماع که اقیموالصلاه و آتو الزکوه و ارکعوا مع الراکعین که در قرآن عنایت دارد به این که بیشتر اجتماع را مخاطب قرار ‌دهد. حتی در حدود «فاقطعوا ایدیهما» – «فاجلدو»- قرآن عنایت دارد به این که اجتماع را مخاطب قرار دهد و تکلیف و وظیفه بر عهده اجتماع گذاشته شود.

چهارم رابطه فرد و اجتماع چگونه است.

پنجم اجرا و بقای سنت اسلام که این موضوعات چقدر در بقای اسلام موثر است.

ششم تکون زندگی اجتماعی اسلامی به چه چیزی محقق می‌شود .

هفتم منطق تعقل و منطق احساس. در وجود انسان دو کانون است که فکر و اندیشه بر می‌خیزد و از کانون دیگر (منطق و احساس) احساسات و عواطف بر می خیزد و قرآن به هر دو جهت منطق تعقل (فکر و اندیشه و استدلال) و منطق احساس و عواطف اهمیت می‌دهد.

هشتم: اجر عندا... معنایش چیست. نهم در اسلام حریت چه معنایی دارد. دهم: طریق تحول و تکامل در اسلام چه هست و از آیات قرآن چه استفاده می‌کند. یازدهم: آیا اسلام با شریعت و قوانینش وافی است که جامعه را سعادتمند کند و آیا پاسخگوی همه احتیاجات امروز بشر هست یا نه؟ دوازدهم: کسی که در اسلام باید مدیر و مدبر باشد و زعیم باشد و بتواند جامعه اسلامی را آن گونه که لازم است اداره کند، ویژگی‌ها و سیره‌اش باید چگونه باشد و بر اساس چه قانونی مدیر و مدبر و مجری و مبین و رهبر آن جامعه باشد.

سیزدهم مرز مملکت اسلامی اعتقادات است نه حدود طبیعی و جغرافیایی یعنی کل کسانی که معتفد به اسلام هستند مثل این است که در یک مملکت زندگی می‌کنند. مثلا گاهی می‌گویند شما درباره بحرین دخالت می‌کنید آنها فکر نمی‌کنند که این دخالت نیست. کونوالظالم خصما و للمظلوم عونا. چهاردهم اسلام اجتماعی است در تمام شئون عبادت سیاست ، فرهنگ و ... است و پانزدهم دین حق بالاخره غلبه می‌کند نور خدا فراموش و خاموش نمی‌شود.

کاری که شما در نظر گرفتید انجام دهید کار بسیار بسیار مشکل و مهم و ظریف و وسیع است که انشاالله با همت بلندتان به پایان برسانید.

ایشان در تفسیر آیه 102 سوره بقره یک میلیون و دویست و شصت هزار احتمال برای آن جا ذکر کرده است و این معلوم می‌کند که در این کار خیلی دقت صورت گرفته است.

و آنچه که باید در نظر محترمتان باشد آن است که ما به یک تفسیر مقارن نیاز داریم. چنانچه فقه مقارن داریم ما باید تاریخ مقارن، احادیث مقارن و تفسیر مقارن هم داشته‌ باشیم. فقه مقارن مانند کتاب خلاف شیخ طوسی, تذکره و نهایه علامه و معتبر محقق این ها فقه مقارن هستند که می توانیم با همه علمای دنیا، حنفی، شافعی ، حنبلی و مالکی صحبت کنیم.

حضرت آیت‌الله  نوری همدانی در پایان بیانات ارزشمندشان فرمودند: ما باید جعلیاتی را که مغرضانه در تفسیر وارد کرده‌اند را ثابت کنیم و به یک تفسیر مقارن نیاز داریم.

وی به مسئله اقتصاد اشاره کرد و گفت: «جمیع الاموال لجمیع الناس» کل اموال مال کل جامعه است و ما برای حل مسائل اقتصادی و اجتماعی باید از قرآن استفاده کنیم و اسلام پاسخگوی همه چیز است.

آیت‌الله  نوری همدانی با اشاره به خاطراتی که از علامه طباطبایی دارد و مطالبی را درباره اخلاق ایشان نوشته‌اند: فرمود: آیت‌الله  علامه طباطبایی یک مفسر نبود، تجسم اخلاق قرآنی بود.