فرصت جمعیت

چشم‌انداز تحولات جمعیت در ایران؛ چالش‌ها و راهبردها

محمد فولادی وندا

كتاب «فرصت جمعیت» پژوهشي است در قلمرو مطالعات جمعيت (فرصت‌ها، رويكردها و راهبردهاي افزايش جمعيت) كه با تلاش پژوهشگر ارجمند، حجت‌الاسلام والمسلمين آقاي دكتر محمد فولادي ‌وندا نگارش يافته و در 342 صفحه رقعي توسط انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) منتشر شده است.

معرفي كتاب

همچنان‌كه وجود منابع انساني پرشمار و مناسب كمّي و كيفي براي پيشرفت جامعه ضروري است، دستيابي به نرخ بالاي رشد اقتصادي نيز امري حياتي است. اين امر در گرو، داشتن سياست‌هاي مدون و مناسب جمعيتي و شناخت عوامل و امكانات بالقوه و به‌‌كارگيري درست آنها و نگاه به جمعيت به عنوان يك «فرصت» است.

مقام معظم رهبرى در ديدار با مسئولان و كارگزاران نظام، بر ضرورت تجديد نظر در سياست تحديد نسل تأكيد كرده، فرمودند:

جمعيت جوان و بانشاط و تحصيل‌كرده و باسواد كشور، امروز يكى از عامل‌هاى مهم پيشرفت كشور است... ما بايد در سياست تحديد نسل تجديد نظر كنيم. سياست تحديد نسل در يك برهه‌اى از زمان درست بود؛ يك اهدافى هم برايش معين كردند. آن‌طورى‌كه افراد متخصص و عالم و كارشناسان علمى اين قسمت تحقيق و بررسى كردند و گزارش دادند، ما در سال 71 به همان مقاصدى كه از تحديد نسل وجود داشت، رسيديم. از سال 71 به اين طرف، بايد سياست را تغيير مى‌داديم. خطا كرديم، تغيير نداديم. امروز بايد اين خطا را جبران كنيم... . اين مسئلۀ افزايش نسل و اينها، جزو مباحث مهمى است كه واقعاً همۀ مسئولين كشور، نه‌فقط مسئولين ادارى، روحانيون، كسانى كه منبرهاى تبليغى دارند، بايد در جامعه درباره آن فرهنگ‌سازي كنند. ... رقم 150 ميليون و دويست ميليون را اول امام گفتند ـ و درست هم هست ـ ما بايد به آن رقم‌ها برسيم.

به نظر مي‌رسد، ريشۀ اصلي بسياري از مشكلات فعلي كشور ناشي از عدم توجه جدي مسئولان اجرايي به مقولۀ جمعيت به عنوان يك «فرصت»، فقدان سياست پايدار و مناسب جمعيتي با توجه به ملاحظۀ همۀ شرايط كشور و فقدان برنامه‌ريزي درست و سياست‌ها و راهبردهاي مدون براي پيشرفت اقتصادي و تأمين نيازهاي اساسي كشور و نسبت نادرست ناكارآمدي و نابساماني‌هاي اقتصادي به جمعيت جوان يك جامعه و نيز عدم تلاش مناسب براي به‌كارگيري همۀ ظرفيت‌ها و امكانات و توانمندي‌ها براي رفع مشكلات موجود است. بنابراين علي‌رغم نقش حياتي جمعيت در پيشرفت يك كشور و تلقي آن به عنوان يك فرصتِ مغتنم، غفلت مسئولان نظام از اين مهم و اجراي سياست كاهش جمعيت در بيش از سه دهه در كشور، جامعۀ ما با كاهش شديد باروري مواجه شد و اينك ما با تهديد جدي پيري و خاكستري شدن جمعيت مواجه و به سمت سقوط جمعيت در حركت هستيم. اما امروز، با توجه به تغيير رويكرد جمعيتي در كشور و تلاش براي افزايش باروري و جمعيت،‌ با فرصت طلايي ديگري تحت عنوان «پنجرۀ جمعيتي» مواجهيم؛ فرصتي كه از سال  1384 (2005 م) در كشور آغاز شده و تا سال 1420 (2040 م) ادامه خواهد يافت. اگر ما از اين فرصت اندك استفادۀ بهينه نكنيم، با خسارات جبران‌ناپذيري روبه‌رو خواهيم شد. اين پنجره خود بهترين فرصت براي جامعۀ ايران است كه با بسيج همۀ امكانات و ظرفيت‌هاي موجود كشور، با اتخاذ سياست‌ها، راهبردها و راهكارهاي مناسب افزايش جمعيت،‌ تهديد و بحران كاهش شديد باروري و خاكستري شدن جمعيت را به فرصت تبديل كند و با افزايش جمعيت، پيشرفت اقتصادي، ‌اجتماعي و فرهنگي كشور را رقم زند.

.

خريد اينترنتي كتاب در Eshop.iki.ac.ir