جمعه: 31 فروردين 1403

شما اینجا هستید

روان‌شناسی اسلامی، امکان و چالش‌ها

    حجت الاسلام والمسلمين دکتر رحيم ميردريکوندي در نشستي با «موضوع روان‌شناسي اسلامي، امکان و چالش‌ها» با طرح دو سؤال اظهار داشت: سؤال اول، آيا روان‌شناسي اسلامي وجود دارد يا خير؟ چگونه مي‌توان روان‌شناسي اسلامي را توليد، تدوين و ارائه نمود. وي يادآوري کرد که کساني که مي گويند روان‌شناسي اسلامي نداريم؛ دليل کوتاهي ذکر مي کنند و مي‌گويند روان‌شناسي علم است و علم هم دين‌بردار نيست مانند رياضي، فيزيک، شيمي که اسلامي و غيراسلامي ندارد. روان‌شناسي هم يک علم است و اسلامي و غير اسلامي ندارد.


    عضو هيئت علمي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) گفت: چهره‌هاي ديني مي گويند به‌طور يقين ما روان‌شناسي اسلامي داريم به دليل اين‌که اولا از يک طرف ما مي‌گوييم اسلامي دين کامل، جامع و نهايي است و ثانيا روان شناسي با رفتار انسان سروکار دارد که رفتار معيار تکليف است و بهشت و جهنم حاصل رفتار انسان است و ثالثا خداوند انسان را آفريده و به همه چيز او آگاه است و امکان ندارد اسلام براي رفتار انسان که موضوع علم روان‌شناسي است، حرفي براي گفتن نداشته باشد.
    دکتر ميردريکوندي اظهار داشت: دين اسلام در مورد تبيين رفتار، ‌خاستگاه رفتار، اهداف و انگيزه‌هاي رفتار بحث زيادي را مطرح مي‌کند بنابراين اگر گفته شود روان‌شناسي اسلامي وجود ندارد قابل قبول نيست.
    وي خاطرنشان کرد: به‌طور يقيني علوم انساني اسلامي داريم و روان‌شناسي اسلامي داريم حال که جوبا سؤال اول مثبت است، سؤال دوم اين است که چگونه مي‌توان روان‌شناسي اسلم توليد و تدوين نمود و به دنياي امروز ارائه کرد.
    در زمينه روند و چگونگي شکل‌گيري، توليد و تدوين روان‌شناسي اسلامي سه ديدگاه يا سه سليقه وجود دارد؛ 1. ديدگاه تناظري (تطبيقي/ سنجاقي) 2. ديدگاه جزيره‌اي
    ديدگاه اول و دوم تاکنون اجرايي شده و در حال اجرايي شدن نيز مي‌باشند اما ديدگاه سوم که ديدگاه زيربنا روبنا است، در صف اجرايي شدن است.
    طبق اين ديدگاه، اول بايد اصول و مباني و زيربناها را از متون اسلامي دست اول استخراج کنيم و تمام ريزموضوعات روان‌شناختي را مبتني کنيم بر اين اصول و اين مباني يعني اول چارچوب‌ها را مشخص کنيم و بعد موضوعات کوچک را در اين چارچوب قرار دهيم.
    غربي‌ها هم ساليان سال در اين قسمت زيربنا و بعد روبنا کار کرده‌اند و کتاب‌هايي با نام‌هاي اصول و مباني روان‌شناسي، زمينه‌ روان‌شناسي، در آمدي بر روان شناسي و... چاپ و روانه بازار علمي کرده‌ اند.
    آنها اول پايه‌ها و چارچوب‌هاي کلي را مشخص کرده‌اند و بعدا فروعات و جزئيات را بر اين اساس قرار داده‌اند. آنچه که به‌صورت اجمالي و نهايي مي‌توان گفت اين است که از بين سه ديد‌گاه شايد ديدگاه اول و دوم لازم باشند ولي کافي نيستند. اينکه ما دنبال اين بگرديم که آنها چه گفته‌آند و يا ما چه گفته‌ايم اين آرماني نيست.
    آنچه مطلوب و ايده‌آلي و گمشده ماست سليقه و يا ديدگاه سوم است.
    براي نيل به اين آرمان نياز به تعهد و آشنايي به متون ديني و آشنايي با روان‌شناسي است. تنبلي نکردن و اختصاص وقت و هزينه کافي و نيروهاي متعهد و متخصص براي اين امر لازم و ضروري است در اين راه بايد زحمات فراواني را متحمل شد کمااينکه مکاتب روان شناسي در دنيا هم براي کار خود، زحمت‌هاي زيادي کشيده‌اند.
    وي در پايان اشاره داشت: که در دنياي غرب در توليد و تدوين روان‌شناسي خود به ما اعتنايي نکردند و منتظر ما نشدند. خودشان به‌صورت مستقل دست به قلم شدند. ما هم بايد دست به قلم شويم و منتظر آنان نباشيم که به ما کمکي کنند. البته مي‌توانيم از روان‌شناسي آنها به‌عنوان ابزار استفاده کنيم.
     

    لینک ثابت خبر: qabas.iki.ac.ir/node/3904

    موسسه امام خمینی

    «این مؤسسه‏ خوب، جامع و کامل می‌‏تواند از لحاظ تلاش پیگیر، خستگی‏‌ناپذیر، خالصانه و عالمانه الگویی برای حوزه باشد.»  مقام معظم رهبری در دیدار رئیس و اعضای هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره... ادامه

    سند چشم انداز

    چشم‌انداز مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) با اميد به فضل الهي و عنايات ويژه حضرت ولي عصر(عج) و در پرتو کوشش عالمانه و تلاش متعهدانه همه ارکان و اعضا و پارسايي و پاکي مديران، استادان، محققان، دانش‌پژوهان و... ادامه