پروفسور لگن‌هاوزن: امروز اگر کسي قصد دارد در علوم انساني اسلامي پيشرفت نمايد، دستاوردهاي مرکز پژوهشي دائرة‌المعارف علوم عقلي اسلامي بسيار مي‌تواند به او کمک کند.

در اين جلسه که در ساختمان مرکزي مؤسسه امام خميني(ره) و در اتاق کاري آقاي پروفسور لگن‌هاوزن برگزار شد، در ابتدا رياست مرکز پژوهشي دائرةالمعارف علوم عقلي اسلامي جناب حجت‌الاسلام و المسلمين دکتر احمد ابوترابي درباره دلايل تأسيس مرکز پژوهشي دائرة‌المعارف و نحوه فعاليت اين مرکز و دستاوردهاي آن مطالبي را بيان کردند.
ايشان گفتند در ابتداي کار حضرت علامه آيت‌الله مصباح يزدي (دامت برکاته) فرمودند براي نوشتن دائرة‌المعارف علوم عقلي اسلامي هيچ عجله‌اي نيست، مهم اين است که کارها بر مبنايي درست بنا شوند، لذا قرار شد نخست نقشه هر علم  تدوين، و جايگاه هر اصطلاح در جغرافياي آن دانش مشخص شود و جايگاه اصطلاحات هر علمي تعيين گردد تا مشترکات لفظي، مترادف‌ها، اعم‌ها، اخص‌ها و اصطلاحات مرتبط با يک اصطلاح معلوم شوند. براي اين کار تصميم گرفته شد تا فعاليت را با اصطلاح‌نامه آغاز نماييم و اين فعاليت، کار درازمدتي بود که در اکثر رشته‌هاي علوم عقلي انجام شد.
دکتر ابوترابي افزودند يکي از آثار مرکز، کتاب‌شناسي‌هايي است که در راستاي ايجاد سهولت، سرعت، دقت و جامعيت در پژوهش‌ها براي محققان آماده شده است.
عضو هيأت علمي مؤسسه امام خميني(ره) اظهار داشت: از جمله فعاليت‌هاي تحقيقي و بسيار گسترده كه توسط اساتيد و محققان بارز در مرکز انجام شده، «چکيده‌نويسي مطالب آثار سنگين علمي» از جمله آثار ابن‌سينا، محقق طوسي، ميرداماد و صدرالمتألهين بوده است، يعني آثاري كه دستيابي به محتواي آنها مشكل بوده و چه بسا سطوحي از محققان به آساني توانايي درك مفاد آنها را ندارند. و در ادامه كار به اين چکيده‌ها، نمايه‌هاي ترکيبي زده شده، و براي  اين نمايه‌هاي ترکيبي کليدواژه‌هايي مشخص شده است به طوري كه محقق مي‌تواند از کليدواژه به نمايه‌هاي ترکيبي و از نمايه‌هاي ترکيبي به چکيده‌هاي مطالب و از آنجا به تصوير متن کتاب (آن صفحه‌اي که چکيده از آن استخراج شده) منتقل شود.
 دکتر ابوترابي در ادامه افزوند ما هر يك از فعاليت‌هاي خود را به طور مستقل تعريف كرده و آثار آن‌را منتشر نموديم تا كارهاي انجام شده براي پژوهشگران علاقه‌مند قابل استفاده باشد.
استاد حوزه علميه قم گفتند به جز رشته‌هاي اصلي منطق، کلام، فلسفه و عرفان، در فلسفه‌هاي مضاف هم کارهاي زيادي انجام شده است. آغاز کار با دانش معرفت‌شناسي و سپس با رشته‌هاي فلسفه دين، فلسفه اخلاق، فلسفه حقوق و فلسفه سياسي بوده و در اين رشته‌ها از کتاب‌هاي قدماي يونان، مسلمانان و کتاب‌هاي غربي اخير استفاده شده و محصولي ترکيبي توليد گرديده که البته اين نوع فعاليت در مورد معرفت‌شناسي بهتر از ديگر رشته‌ها انجام شده است.

با توجه به اينکه کتاب‌هاي توليد شده توسط مرکز در اختيار جناب پروفسور لگنهاوزن قرار داشت، ايشان همزمان با توضيح جناب آقاي دکتر ابوترابي، کتاب‌ها را تورق مي‌کردند.
در ادامه جلسه مدير مطالعات و قائم مقام مرکز جناب حجت‌الاسلام و المسلمين کريمي در مورد محتوا  و نحوه استفاده از  نرم‌افزارهاي مرکز مطالبي را بيان کردند.
در اين جلسه صميمانه جناب آقاي پروفسور لگنهاوزن با اظهار شگفتي از اينکه چنين کارهاي سنگين علمي در مرکز پژوهشي دائرة‌المعارف علوم عقلي اسلامي انجام شده بيان کردند در گذشته براي اطلاع از علم فلسفه به علت نبود منابع مورد نياز، بايد حتما از اساتيد اين حوزه استفاده مي‌شد و يافتن منابع فلسفي کار مشکلي بود، اما امروزه با انجام چنين کارهاي بزرگي، دسترسي به اين منابع بسيار آسان شده و راه را براي محققين هموار کرده است و انتظار مي‌رود با معرفي دستاوردهاي مرکز دائرة‌المعارف به اساتيد، محققان و نويسندگان حوزه علوم انساني، با استفاده از اين آثار در کمترين زمان، مقالات مهم علمي تدوين گردد.
ايشان گفتند تا کنون من اطلاع دقيقي از فعاليت‌هاي مرکز دائرة‌المعارف نداشتم ولي اکنون با اطلاع از اين فعاليت‌ها مي‌توان گفت که به سادگي مي‌شود با استفاده از دستاوردهاي اين مرکز بيش از هزار رساله علمي تنظيم کرد و توصيه مي‌شود دانشجويان و محققان علوم انساني از اين منابع استفاده کنند.
از نکاتي که عضو هيأت علمي مؤسسه امام خميني(ره) به آن اشاره کردند اين بود که جمع‌آوري اصطلاحات از منابع غربي و انتخاب دقيق‌ترين ترجمه فارسي از آنها، دستاورد بسيار مهمي است که توسط مرکز دائرة‌المعارف انجام شده که کار را براي محققان و به خصوص مدرسان اين رشته‌ها آسان مي‌کند.
از توصيه‌هاي پروفسور لگنهاوزن اين بود که با توجه به رشد علم و توسعه تحقيقات، راه به‌روز شدن کتاب‌ها و مقالات نگاشته شده فراهم شود تا دستاوردهاي علمي جديد در اختيار دوستداران اين علوم قرار گيرد.

اين مدرس فلسفه غرب در دانشگاه اظهار داشت امروزه به خاطر زياد شدن بخش‌هاي مختلف علوم انساني، متأسفانه بسياري از محققان امکان مطالعه همه آنها را ندارند و به بخش کوچکي از اين علوم مي‌پردازند، مثلا مي‌گويند من در فلسفه فقط در اصالت وجود تحقيق مي‌کنم و نه در عليت، در حالي که چنين مطلبي قابل قبول نيست چرا که ارتباط تنگاتنگ اصالت وجود و عليت بر کسي پوشيده نمي‌باشد و بر پايه آن مي‌شود يک نظام فکري پايه‌ريزي کرد. و همينطور مثلا دانشجويان فلسفه اخلاق از مباحث معرفت‌شناسي و متافيزيک اطلاع چنداني ندارند، در حالي که انتظار مي‌رود دانشجويان دوره دکتري به بيشتر مباحث مرتبط با موضوع مورد نظر کاملا تسلط داشته باشند.
ايشان افزودند متأسفانه اين رويه در همه جاي دنيا چه غرب و چه شرق وجود دارد و روز به روز شاهد پراکنده‌تر شدن موضوعات تحقيقات هستيم به طوري که اين اتفاق موجب شده که اکنون در غرب فيلسوف بزرگي وجود ندارد، البته اساتيد برجسته‌اي وجود دارند ولي مثلا فقط در رشته معرفت‌شناسي، يا رشته متافيزيک، به طوري که آثار همديگر را هم مطالعه نمي‌کنند و اين موجب پيدا شدن مکاتب مختلفي مي‌شود، مثل طبيعت‌گرايان که فقط آثار همديگر را مطالعه کرده و نقدهاي مهم خارج از رشته خود را مورد بررسي قرار نداده و از آنها اطلاعي ندارند. و همينطور است اوضاع مکاتب ديگر، و اين جريان در امور سياسي هم ايجاد شده به طوري که مثلا کمونيست‌ها فقط همديگر را تقويت مي‌کنند و افکار و آراء محافظه‌کاران را مورد بررسي قرار نمي‌دهند و لذا به علت عدم آگاهي از افکار آنها و فقط به خاطر داشتن يک‌سري اطلاعات کلي از قبل، به مخالفت با ايشان مي‌پردازند، و من مي‌ترسم همين رويه در فلسفه اسلامي هم ايجاد شود و دانش‌پژوهان به موضوعات جزئي در آن پرداخته و از اشراف به تمام موضوعات علوم باز بمانند، و اين در حالي است که پيشرفت اين رويه در همه جا بسيار خطرناک است و موجب بن‌بست در راه توسعه علم خواهد شد.

اين انديشمند بزرگ در انتهاي سخنان خود افزود امروز اگر کسي قصد دارد در علوم انساني اسلامي و به خصوص فلسفه اسلامي ورود پيدا کند، دستاوردهاي مرکز پژوهشي دائرة‌المعارف علوم عقلي اسلامي بسيار مي‌تواند به او کمک کند تا با آشنايي با رشته‌هاي علمي، موضوعات، منابع و متون اصيل، اصطلاحات هر علم، مشترکات لفظي، مترادفها و امثال اينها به سهولت در راه کسب علوم انساني پيشرفت شاياني داشته باشد.
ايشان در پايان از رياست مرکز دائرة‌المعارف جناب حجت‌الاسلام و المسلمين دکتر ابوترابي و قائم مقام ايشان جناب حجت‌الاسلام و المسلمين کريمي تشکر کرده و از اينکه فرصتي فراهم شد تا با دستاوردهاي مرکز پژوهشي دائرة‌المعارف علوم عقلي اسلامي آشنا شوند اظهار خرسندي نموده و خاطر نشان کردند که اميدوارند بتوانند از محصولات مرکز براي تبيين علوم انساني اسلامي به خصوص در کشورهاي غربي استفاده نمايند.