عضو خبرگان رهبري با اشاره به اين‌که همه نعمت‌ها و لذت‌ها براي انسان خلق شده است، ادامه داد: اما راه کاميابي و لذت و استفاده از نعمت را دين مشخص مي‌کند؛ لذا زماني مي‌توانيم هنر مطلوب داشته باشيم که اصول فکري (اعتقادات ) و اصول ارزشي (اخلاق ) را خوب فرا بگيريم، چرا که عرصه‌اي از زندگي بشر نيست که مستغني از اين دو رکن باشد.

به گزارش مرکز خبر و اطلاع رسانی روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به نقل از  پايگاه اطلاع رساني آثار حضرت آيت‌الله مصباح يزدي، رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) در ديداري صميمانه با جمعي از فعالان و هنرجويان فرهنگ و رسانه جبهه انقلاب اسلامي با اشاره به حضور دين در همه عرصه‌هاي زندگي بشري اظهار داشت: دين در واقع عبارت است از باورها و ارزش‌هايي که به عرصه‌هاي مختلف زندگي بشري، سمت و سوي مطلوب را مي‌بخشد و آن‌ها را به طرف کمال و سعادت نهائي انسان، جهت مي‌دهد.

آيت‌الله محمد تقي مصباح يزدي با اشاره به اين‌که همه نعمت‌هايي که در اين عالم وجود دارد، قابل استفاده در جهت کمال است، خاطر نشان کرد: اگر چيزي بيهوده خلق مي‌شد، مخالف حکمت خداوند متعال بود، لذا همه چيز قابل استفاده در جهت تکامل انسان است؛ اما اين دين است که نشان مي‌دهد چگونه بايد از اين ابزار‌ها استفاده کرد تا به کمال رسيد.

وي در پاسخ به سؤالي در خصوص ارتباط دين و هنر اظهار داشت: هنر هر گونه تعريف شود و از هر نوعي باشد، نعمتي از نعمت‌هاي خداست که مي‌توان براي رسيدن به کمال از آن استفاده کرد، که البته براي استفاده صحيح در جهت کمال انساني بايد به دين مراجعه کرد، وگرنه هنر مي‌تواند سبب سقوط و دوري از خداوند نيز بشود.

رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) با اشاره به اين‌که باور‌ها و ارزش‌ها دو بخش اصلي دين هستند، اظهار داشت: اتفاقا همين دو مسأله مبناي اصلي فرهنگ را تشکيل مي‌دهند؛ در واقع فرهنگ همان باور‌ها و ارزش‌هاست که در عمل و کنش اجتماعي، تجلي مي‌يابد. لذا هر بعد زندگي انسان يا متأثر از بينش‌هاست و يا ارزش‌ها؛  و از اين روست که گفته مي‌شود دين شامل همه اين حوزه‌ها مي‌شود؛ يعني دين حتي در حوزه طب نيز حضور دارد، و هر چند نمي‌گويد چه دارويي براي چه بيماريي خوب است، اما تعيين مي‌کند که مثلا نوشيدن شراب براي درمان مرض، جايز نيست و داراي مفسده‌اي است که شما از آن خبر نداريد، و سبب دور شدن از کمال مطلوب است.

وي بعد از بيان اين مقدمه اظهار داشت: براي شناختن هنر ديني و اين‌که کدام هنر سبب رسيدن به کمال و سعادت مي‌شود، بايد باورها و ارزش‌هاي دين را به خوبي شناخت؛ وگرنه مانند درختي بي‌ريشه خواهد بود.

اين مفسر قرآن کريم با اشاره به آيه‌اي از قرآن، خاطر نشان کرد: اگر معيار هنر، هواي نفس و يا خوشايند جامعه باشد، دوامي نخواهد داشت؛ هنر زماني ميوه مي‌دهد که ريشه دار باشد و بر اساس ارزش‌ها و باورهاي ديني شکل گرفته باشد، اما اگر بدون مبناي صحيح باشد، مانند درخت بي‌ريشه‌اي است که ثبات و قراري ندارد.

عضو خبرگان رهبري با بيان اين‌که ارزش گذاري بدون توجه به باور ها، در واقع بي‌ريشه و بدون دوام خواهد بود، ادامه داد: پنجاه سال پيش در برخي کشور‌هاي غربي، پوشيدن لباس آستين کوتاه توسط يک مرد، امري خلاف عفت عمومي قلمداد مي‌شد، درحالي که امروز حتي ظاهر شدن زنان در جامعه با لباس‌هاي بسيار کوتاه و غير ساتر هم خلاف عفت عمومي محسوب نمي‌شود؛ و اين نشان مي‌دهد که اگر ارزش‌ها ريشه در باور‌ها نداشته باشد، خوبي و بدي، هنجار و ضد هنجار هيچ ملاک معقولي نخواهد داشت.

وي ادامه داد: همان‌طور که طبق آيه قران، گاه انسان از حيوان نيز پست‌تر مي‌شود، امروزه در غرب، هر چيزي به حيوانيت نزديک‌تر باشد مطلوب‌تر تلقي مي‌شود؛ به عنوان نمونه زماني مسأله همجنس بازي در غرب، امري بسيار ناپسند و مذموم بود؛ اما همان امر مذموم، امروز رواج يافته و برا ي حمايت از آن قانون وضع مي‌شود!

رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) با اشاره به انحطاط هنر و آثار هنري افزود: اگر جهان در همين مسير سقوط پيش برود، تا چند دهه ديگر اصلا کتاب يا اثري هنري وجود نخواهد داشت که عشق واقعي در آنها مطرح شود؛ چرا که امروزه شاهد سرد شدن روابط انساني، بي‌معنا بودن عشق بين دو همسر، عدم درک محبت مادرانه و پدرانه، و عدم احساس آغوش گرم مادر از سوي فرزند‌ها هستيم، و همه آن‌ها به بهانه آزادي به فنا رفته است!

وي ادامه داد:  همه نعمت‌ها و لذت‌ها نيز براي انسان خلق شده است، اما راه و حدود کاميابي و لذت و استفاده از نعمت را دين مشخص مي‌کند.

اين استاد اخلاق حوزه علميه با اشاره به اين‌که هيچ عرصه‌اي از زندگي بشر نيست که مستغني از اصول فکري (اعتقادات) و اصول ارزشي (اخلاق) باشد،  افزود: زماني مي‌توانيم هنر مطلوب داشته باشيم که اين دو رکن را خوب فرا بگيريم، و اگر امروزه آثار هنري امثال سعدي و حافظ کمتر مورد توجه قرار دارد و رمان‌هايي که مباحث جنسي در آن حرف اول را مي‌زند، رواج يافته است، به اين دليل است که ارزش‌هاي ديني رنگ باخته است و هنرمند نيز هنر خود را در زمينه‌اي عرضه مي‌کند که جامعه بپسندد و مشتري داشته باشد.

عضو خبرگان رهبري با بيان اين‌که اگر هنر در جهتي باشد که درک ما را از نعمت‌هاي الهي بالا ببرد و ما را به کمال الهي نزديک کند، ارزشمند خواهد بود و ارزش آن قابل محاسبه نخواهد بود، ادامه داد: هم در صدر اسلام و هم در دوران متأخر، زياد بوده اند کساني که از صوت زيباي قرآن، مسلمان شده اند. يعني هنر استفاده از صوت زيبا، سبب گرايش افراد به سمت اسلام و در نتيجه کمال آنها شده است.

اين استاد فلسفه و تفسير قرآن کريم با بيان اين‌که اگر دين نباشد، انسان يک حيوان در عرض حيوانات ديگر است و در هر زمينه‌اي خلاف دين عمل کرده ايم، متضرر شده ايم، اظهار داشت: متأسفانه علي رغم پيروزي انقلاب شکوهمند اسلامي و تأثيرات عظيم آن در جهان، هنوز دين در ابعاد مختلف زندگي مردم و عرصه‌هاي اجتماعي نظير عرصه‌هاي علمي و اقتصادي آن‌گونه که بايد جاري نشده است.

آيت‌الله مصباح يزدي ادامه داد: هنوز دانشگاه‌هاي ما اسلامي نيست؛ چرا که مباني فکري در آن‌ها فرق نکرده است و حتي کتاب‌هايي که تدريس مي‌شود - بنابه فرمايش مقام معظم رهبري - نه تنها مغاير اسلام بلکه ضد اسلام است. اقتصاد کشور نيز اسلامي نشده است؛ امروز ايران اسلامي يکي از رباخوارترين کشور هاست و فقط اسم ربا عوض شده و از آن به کارمزد تعبير مي‌کنند.

وي با بيان اين‌که راه نجات اين است که دين را بشناسيم و باور کنيم که راه سعادت ما فقط دين است، ادامه داد: بايد دين را شناخته و بر اساس آن بفهميم چه جايگاهي داريم و هدف از خلقت ما چه بوده است و براي رسيدن به آن هدف، در چه مسيري بايد قدم بگذاريم.

عضو خبرگان رهبري با اشاره به اين‌که هنر مطلوب و ديني آن است که  بر اساس باورها و ارزش‌هاي اسلام باشد، ادامه داد: بايد باور کنيم آن‌چه دين منع کرده، قطعا براي ما ضرر دارد و آن‌چه بدان امر نموده، به نفع ما و در جهت سعادت ماست.

وي افزود: البته برخي تنگ نظر هستند و فکر مي‌کنند هر چه زيباست بد است؛ در حالي که هرگز چنين نيست؛ از زيبايي‌هاي ظاهري گرفته تا زيبايي‌هاي رفتاري و زيبايي‌ها در اعتقاد مورد توجه اسلام است. از جمله زيبايي‌هاي ظاهري، زيبايي قرآن است که از جمله وجوه اعجاز آن به شمار مي‌رود، و اگر قرآن کريم تا اين حد زيبا نبود، اين همه طرفدار نمي‌يافت. در زمينه زيبايي‌هاي رفتاري نيز روايات زيادي وجود دارد، مثل ادخال سرور در قلب مؤمن که از جمله اين زيبايي‌ها مي‌باشد. حتي عقايد صحيح هم زيبايي دارد که براي ديدن آن زيبايي ها، چشم باطن نياز است.

وي افزود: زيبايي با جاذبه همراه است؛ اصلا زيبايي براي خداست و کساني هستند که وقتي به صفات زيباي خدا توجه مي‌کنند، از خوشحالي و شوق اشک مي‌ريزند. لذا آيت‌الله بهجت مي‌فرمود اگر سلاطين عالم لذت نماز را درک مي‌کردند، دست از لذت سلطنت مي‌کشيدند. هنري مطلوب است که بتواند اين زيبائي‌ها را به تصوير بکشد.

آيت‌الله مصباح با بيان اين‌که هنر نيز وسيله و نعمتي است که هم استفاده صحيح دارد و هم استفاده باطل، ادامه داد: مي‌توان يک اثر هنري خلق کرد که فرد براي انجام گناه و غرق شدن در هواهاي نفساني، تحريک و ترغيب شود و از طرف ديگري مي‌توان اثري هنري خلق کرد که انسان را به سمت خداوند متعال سوق دهد. لذا مهم اين است که هنرمند باور‌ها و ارزش‌ها را درست درک کند و بتواند زيبائي آن‌ها را با خلق اثر هنري، ارائه کند.

عضو خبرگان رهبري در پاسخ به يکي از حاضران مبني بر اين‌که آيا مي‌توان هنر را خيال رها و بي‌ضابطه دانست، گفت: البته براي هنر تعاريف متعددي وجود دارد، اما بايد توجه داشت که ويژگي عمده انسان اين است که هدف دار باشد و با هدف راهش را انتخاب کند، لذا معنا ندارد که يک بعدي از زندگي انسان رها و بي‌ضابطه باشد.

در ادامه اين نشست صميمانه، علامه مصباح يزدي به سئوالات تعدادي از حاضران پاسخ دادند.

گفتني است اين مراسم، 25 دي ماه سالجاري در سالن تشريفات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) برگزار شد.