به گزارش مرکز خبر و اطلاع رسانی روابط عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) مدير گروه کتاب‌شناسي مرکز پژوهشي دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اظهار داشت: با توجه به اين که نوع پژوهش در «المعجم الموضوعی لکتاب الغدیر» نمايه نويسي است، ابتدا باید  به تبيين فلسفه نمايه‌نويسي بر آثار علوم عقلي پرداخت. 

حجت الاسلام و المسلمین محمد ایزدی تبار گفت: پژوهش دقیق و جامع درباره هر علمي، ‌بدون آگاهی از میراث پیشینیان و کوشش‌های علمی‌آنان امکان‌پذیر نخواهد بود. از سویی مراجعه مستقیم به منابع جهت دستیابی به مطالب مندرج در آن، زمان زیادی را از محققان می‌طلبد؛ از این رو پژوهشگران از دیرباز برای یافتن راه‌هایی جهت دستیابی سریع و آسان به مطالب منابع در تلاش بوده‌اند. پیدایش فهرست‌های مطالب، معجم المفهرس‌ها، کشف الآیات و کشف الابیات‌ها مولود همین تلاش‌ها بوده‌است. اما با توجه به این که بیشتر این تلاش‌ها بر محور فهرست‌های لفظی متمرکز بوده، کمک شایانی به محققان در دستیابی به موضوعات گوناگون نکرده است.

وی ادامه داد: کاری که این مهم را برآورده می‌سازد تهیه فهرست‌ها و معجم‌های موضوعی است که مرکز پژوهشی دائرة‌المعارف علوم عقلی اسلامی‌فعالیت های متعددی را در این راستا در دستور کار خود قرار داده‌است از جمله این فعالیت ها نمایه نویسی برخی از متون است.

ايزدي تبار در توضيح شيوه نمايه‌نويسي مرکز تصریح کرد: در این فعالیت پژوهشی هر مطلب قابل توجهی که در منبع مورد نظر آمده‌است در قالب عبارتی کوتاه زیبا و شیوا که معمولا از 2 یا 3 کلمه تشکیل شده ارائه می‌گردد. در نمایه‌ها اصطلاحات و اعلام و آثار یک علم محور قرار گرفته و توضیحی درباره آن بیان می‌گردد و مجموعه نمایه‌های مربوط به یک موضوع در ذیل یک عنوان رایج که «کلیدواژه» نام دارد نمایش داده می‌شود.

وی افزود: محققان با جستجو در کلیدواژها به اصطلاح مورد نظر خود دست یافته، نمایه‌های ذیل آن را مطالعه کرده، در صورت لزوم با توجه به آدرس، به خود منبع رجوع می‌کنند.

مدیر گروه کتاب شناسی مرکز پژوهشی دایره المعارف در خصوص آثار نمايه‌نويسي شده مرکز گفت: تا کنون این نحوه پژوهش بر روی منابع متعددی از رشته‌های مختلف علوم عقلی صورت پذیرفته که محصول این پژوهش‌ها در آینده عرضه خواهد شد. یکی از اين منابع کتاب شریف الغدیر اثر فاخر و ارزشمند مرحوم علّامه بزرگ شيخ عبدالحسين امينى نجفى ‏است که حدیث شریف غدیر را از جوانب گوناگون بررسی کرده است. حاصل این پژوهش به زودی به صورت نرم افزار و کتاب در اختیار محققان قرار می‌گیرد.

اين محقق علوم عقلي در تبيين جزئيات کتاب معجم موضوعي الغدير اظهار داشت: این اثر پژوهشی که به نام المعجم الموضوعی لکتاب الغدیر عرضه می‌گردد مشتمل برحدود 17000 نمایه ترکیبی و حدود 4500 کليدواژه مي‌باشد. بيشتر کليدواژه‌ها کليدواژه‌هاي اصلي است که نمايه‌ها در ذيل آن مي‌آيد ولي برخي از کليدواژه‌ها ارجاعي است. فلسفه کليدواژه‌هاي ارجاعي اين است که برخی اصطلاحات و اعلام افزون بر تعبیر رایج و مرجح با تعبیراتی غیرمرجح نیر به کار می‌رود و ممکن است محققان از راه تعبیرات نامرجح به جستجوی مطلبی بپردازند؛ از این‌رو واژه‌های نامرجح نیز به مثابه کلیدهای ارجاعی در نظر گرفته شده‌است.

وی به نمایه‌های این مجموعه که در چند بخش ارائه شده‌است اشاره کرد و به تبیین آن پرداخت. 1- نمایه های مربوط به اصطلاحات. 2- نمایه‌های مربوط به آثار، یعنی آثاری که در کتاب الغدیر به بررسی آنها پرداخته شده و درباره مؤلف یا شارح یا ضعف و قوت کتاب مطلبی آمده‌است یا تنها مطلبی از آن اثر نقل شده ‌است.

نمایه‌های مربوط به اعلام الغدیر، با توجه به این که موضوع کتاب الغدیر بررسی حدیث شریف غدیر در طول تاریخ است. لازم بوده که تمام رجال سند در طبقات مختلف تاریخی و نیز تمام کسانی که در طول تاریخ راجع به این حدیث شریف سخنی گفته یا اثری به نگارش در آورده‌اند، مورد بررسی قرار گیرند و شرح حال آنان هرچند به طور مختصر مطرح گردد، از این رو سهم وافر وقابل توجهی از مطالب کتاب الغدیر به شرح حال اعلام مربوط به حدیث غدیر اختصاص یافته‌است.

ایزدی تبار گفت: این اثر پژوهشی در 2 جلد عرضه می‌گردد: جلد اول فی الموضوعات؛ جلد دوم فی الاعلام و الآثار. امیدواريم این اثر که گامی‌ ناچیز در راه نشر ولایت مولای متقیان امیرالمؤمنین علی علیه الصلوة والسلام است مورد رضایت حق تعالی واقع شود.

وی در پایان خاطر نشان کرد: از پژوهندگان در باره حدیث شریف غدیر می‌خواهیم انشاءالله پس از عرضه اين کتاب و نرم‌افزار، دست‌اندر کاران این اثر را از نظرات ارجمندشان در راستای تکمیل نواقص آن در ویرایش های بعدی بهره مند سازند.