گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با همکاري دبیرخانه کرسی‌ها  برگزار می‌کند:

كرسی ترویجی

«خودگرايي و علم اقتصاد اسلامي»

 

 

سخنران: حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر علي جابري

ناقدان:

 

جناب آقاي دكتر محمدجواد توكلي

 

جناب آقاي دكتر محمود دهقاني

 

مدیرکرسی: حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر محمدجمال خليليان

 

 

 

زمان: دوشنبه 21 بهمن ماه 1398  ساعت: 18:30

مکان: قم، بلوار جمهوری اسلامی، موسسه امام خمینی (ره)، طبقه پنجم، سالن اندیشه

 

چكيده

ادعا بر این است که علم اقتصاد به عنوان شعبه‌ای از علوم انسانی مبتنی است بر واقعیت‌ها، و در نتیجه در صدد تبیین، تشریح و پیش گویی رفتار واقعی انسان‌ها،‌ به گونه‌ای که هست،‌ می‌باشد. علم اقتصاد متعارف، رفتاری از انسان را به نمایش می‌گذارد، که یک حالت افراطی از خودگرایی است. در حالی که اخلاق اسلامی رفتاری از انسان است که خداگرایی و دیگرگرایی را به تصویر می‌کشد. با این حساب، در ارتباط با رفتار اقتصادی انسان مسلمان، دوتا سئوال در اینجا قابل طرح است: اول اینکه انسان با همان فطرت اولیه‌ای که خداوند او را خلق کرده است، خودگراست یا دیگرگرا؟ و دوم اینکه ارزش‌های اسلامی چگونه می‌توانند در رفتار واقعی انسان تأثیر گذار باشند؟

 

پاسخ این تحقیق به دو سئوال فوق، که فرضیه این تحقیق هم به شمار می‌رود، عبارت است از اینکه در کنار گرایش اصیل به خودگرایی در انسان،‌ گرایش‌های اصیل دیگری هم وجود دارند از قبیل دیگرگرایی و خداگرایی. با این حساب، از طریق توجه بخشیدن به "حب ذات روانشناختی" و دوری جستن از "حب ذات اخلاقی" و نیز توجه و فعلیت بخشیدن به گرایش‌های اصیلی از قبیل "خداگرایی"‌ و "دیگرگرایی"، فضای دیگری برای یک فرد مسلمان در رفتار و کردارش،‌ بخصوص رفتار اقتصادیش،‌ باز می‌شود که به مراتب متفاوت خواهد بود از آنچه که در اقتصاد متعارف حاکم است.

 

 اضافه بر این، هر چند فطریات و غرایز از حیطه اختیار انسان خارجند،‌ ولی توجه دادن به این فطریات و فعلیت بخشیدن به آنها از طریق بینشها و گرایشها،‌ از طریق رفتار اختیاری انسان و نیز تقویت و تضعیف آنها و ایجاد تعدیل در جهت کاهش افراط و تفریط امکان پذیر است،‌ در محدوده اختیار انسان قرار می‌گیرند و در نتیجه در قلمرو اخلاق و ارزش‌های اخلاقی قرار می‌گیرند و شخص به مدح و ذم متصف می‌شود.